Vui xuân tản mạn chuyện “Lì xì”
Theo Wikipedia, Lì xì hay hồng bao là một tên gọi của tục lệ người lớn mừng tuổi trẻ em trong dịp Tết Nguyên đán ở các nước Á Đông, đó là lệ đặt tiền vào chiếc phong bì nhỏ có trang trí màu đỏ hoặc vàng son rực rỡ để mừng tuổi.
Không chỉ ở Việt Nam mà nhiều nước châu Á như Nhật Bản, Trung Quốc, Thái Lan... cũng có tục mừng tuổi dịp đầu năm mới. Dù không biết chính xác phong tục lì xì Tết ra đời từ khi nào nhưng nhiều người cho rằng nó bắt nguồn từ thời nhà Tần ở Trung Quốc. Thời đó, vào dịp tết âm lịch người lớn thường mừng tuổi trẻ nhỏ bằng cách dùng một sợi chỉ đỏ để xâu những đồng tiền thành một xâu và để ở chân giường hay cạnh gối của đứa trẻ với mong muốn xua đuổi tà khí và tránh bệnh tật, xui xẻo. Từ đó, dần dần tục lì xì được hình thành cho người già, trẻ nhỏ với ý niệm đây sẽ là tiền may mắn, giúp gia chủ thuận buồm xuôi gió trong năm mới. Sau này, khi ngành in ấn đã phát triển, hình tượng sợi chỉ đỏ buộc vào đồng tiền xu dần được thay thế bằng những chiếc phong bao đỏ đẹp mắt được in kèm lời chúc, câu thơ, câu đối và những hình ảnh tươi vui, ý nghĩa.
(Ảnh minh hoạ) |
Người Việt không trực tiếp đưa tiền mừng tuổi cho nhau mà xếp tiền gọn gàng, kín đáo trong những phong bao lì xì đỏ thắm (màu sắc tượng trưng cho sự may mắn) và còn thơm mùi giấy mới. Việc làm này cũng thể hiện sự ý nhị trong văn hóa giao tiếp, ứng xử của người Việt khi không muốn người nhận được lì xì so bì về sự ít nhiều của số tiền tượng trưng mà dẫn đến những điều không vui trong ngày Tết.
Bắt đầu từ thời khắc giao thừa chính thức bước sang năm mới đến khi hết Tết, những người lớn tuổi trong gia đình sẽ phát lì xì mừng tuổi cho con cháu để lấy may, kèm theo là lời chúc làm ăn phát đạt, tấn tới, học hành giỏi giang, ngoan ngoãn. Con cháu cũng biếu ông bà, cha mẹ những bao lì xì đỏ thắm để chúc sức khỏe và trường thọ. Ngày nay, hoạt động lì xì giữa đồng nghiệp với đồng nghiệp ngày càng phổ biến, thể hiện sự yêu mến, quý trọng và dành cho nhau những lời chúc thuận lợi, thành công trong công việc. Với tất cả những ý nghĩa tốt đẹp đó, giá trị của lì xì không nằm ở mệnh giá bên trong mà quan trọng là thông điệp của người tặng.
Tuy nhiên, tuỳ từng thời điểm, sự mất giá của đồng tiền cùng với những thay đổi của xã hội phát triển đã khiến nhiều người phải đắn đo suy nghĩ số tiền bỏ vào phong bao trước khi lì xì cho người khác.
Văn hoá lì xì trở thành một phần của văn hoá cho – nhận, thể hiện tình cảm, thái độ của cả người trao và người nhận phong bao lì xì, do đó, làm thế nào để trao và nhận lì xì một cách văn minh, lịch sự là điều không khó nhưng cũng không dễ, không thể qua loa, đặc biệt đối với trẻ nhỏ.
Tiền mừng tuổi tuy mang giá trị tượng trưng nhưng việc nhận và ứng xử với tiền lì xì là một vấn đề mà cha mẹ nên để tâm khi dạy con, tránh những tình huống dở khóc, dở cười trong ngày Tết. Cụ thể, trước những ngày Tết, cha mẹ có thể giới thiệu cho con nghe về ý nghĩa của lì xì, từ đó, hướng dẫn con một số hành động lễ phép, lịch sự trong ngày Tết như: Chào hỏi khách tới chúc Tết; Cảm ơn khi được nhận lì xì; Không vòi thêm tiền lì xì; Không xé phong bao lì xì khi đang ở trước mặt khách…
Tổng kết tiền lì xì sau những ngày Tết, con trẻ sẽ có một khoản không nhỏ, vì vậy, bố mẹ có thể dạy con tiết kiệm và quản lý tiền lì xì bằng cách mua cho bé một chú heo đất để giữ tiền. Cha mẹ nên hướng dẫn trẻ tiêu tiền vào những việc phục vụ cho học tập hoặc những mục đích chính đáng. Qua việc giáo dục trẻ cách tiêu tiền, cha mẹ có thể dạy dỗ con cái biết quý trọng đồng tiền được làm ra từ sức lao động, biết trân trọng những giá trị tinh thần từ phong tục mừng tuổi đầu năm.
Chiếc bao lì xì là chuyện nhỏ, nhưng ý nghĩa lớn. Nó chứa rất nhiều thông điệp, nhắn nhủ của người lớn với trẻ em. Bài học về cách quản lý, sử dụng tiền lì xì mà cha mẹ dạy con từ những ngày thơ bé đã góp phần giúp con trẻ có được bài học quản lý tài chính đầu đời đầy ý nghĩa, giúp con cảm thấy vui thích và tự hào. Để rồi, mai này khi trưởng thành, chắc chắn mỗi người sẽ lưu giữ ấn tượng sâu đậm về tuổi thơ với những bao lì xì nhỏ xinh ngày Tết.