Lễ hội Gióng lưu giữ các nghi lễ độc đáo được lưu truyền từ nhiều đời nay và được UNESCO ghi danh Di sản Phi Vật thể đại diện của nhân loại.

Lễ hội Gióng đền Sóc Sơn năm nay vẫn duy trì hai phần chính: phần lễ và phần hội.

Đặc biệt, phần lễ là lễ rước 8 lễ phẩm và lễ tế của các thôn làng, là những nghi lễ tạo nên “hồn cốt” của lễ hội.

Tám lễ phẩm theo truyền thống được các thôn làng cung tiến dâng Đức Thánh gồm: giò hoa tre, ngựa chiến, voi chiến, trầu cau, ngà voi, cỏ voi, cô tướng và cầu húc.

Đặc biệt, nghi lễ rước và cung tiến lễ phẩm giò hoa tre và trầu cau được quan tâm nhất và những năm trước thường xảy ra tình trạng tranh cướp lộc sau nghi thức tán lộc.

Tuy nhiên, từ năm 2018, việc tán lộc giò hoa tre đã được Ban tổ chức thay đổi, vừa đảm bảo các nghi lễ truyền thống, vừa đảm bảo an toàn, văn minh trong lễ hội.

Tại Lễ hội năm nay, sau lễ cung tiến, giò hoa tre và trầu cau tiếp tục được di chuyển vào hậu cung đền Thượng, sắp ra những mâm nhỏ, chuyển xuống đền Hạ (đối với giò hoa tre) và đền Mẫu (đối với trầu cau) để làm lễ. Sau đó, lộc sẽ được phát cho người dân; sẽ không có cảnh cướp giò hoa tre và trầu cau.

Việc thay đổi này được đông đảo người dân và du khách thập phương đồng tình, ủng hộ nhằm bảo đảm trật tự và văn minh cho Lễ hội Gióng.

Phần hội năm nay ngoài hoạt động thi đấu thể dục, thể thao như (vật, bóng chuyền hơi), còn có các trò chơi dân gian truyền thống như: đi cà kheo, đập niêu, kéo co, đi cầu thăng bằng và đặc biệt là hội thi nấu cơm.

Cũng tại Lễ hội Gióng đền Sóc Sơn năm nay, nghi lễ và trò chơi Kéo mỏ xã Xuân Thu, cũng là Di sản Văn hóa Phi Vật thể đại diện của nhân loại, tiếp tục được tổ chức. Cùng với đó là cuộc thi Cầu húc và các chương trình nghệ thuật do các tổ chức hội, đoàn thể của huyện thực hiện.

Tại Lễ hội Gióng đền Sóc Sơn năm 2024, các hoạt động dịch vụ như trông giữ xe và kinh doanh buôn bán tại lễ hội sẽ được siết chặt hơn; nghiêm cấm việc nâng giá bán sản phẩm, buôn bán hàng giả, hàng nhái, ấn phẩm mê tín dị đoan tại lễ hội. Tình trạng bán hàng rong sẽ được kiểm soát. Các trò chơi mang tính bạo lực, cờ bạc trá hình, ăn tiền cũng bị nghiêm cấm tại lễ hội Gióng đền Sóc Sơn năm 2024.

Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân huyện Sóc Sơn Hồ Việt Hùng, Trưởng Ban tổ chức Lễ hội Gióng đền Sóc Sơn năm 2024, cho biết thông qua các hoạt động của lễ hội sẽ góp phần tuyên truyền, quảng bá “Điểm du lịch đền Sóc” của thành phố Hà Nội, cũng như hình ảnh và tiềm năng, thế mạnh của huyện để thúc đẩy phát triển du lịch địa phương.

Lễ hội Gióng đền Sóc năm 2024 diễn ra đến ngày 17/2 (tức ngày 8 tháng Giêng năm Giáp Thìn).

Ngày 15/2 cũng là ngày khai hội lễ hội đền Cổ Loa, huyện Đông Anh tưởng nhớ công ơn của Vua An Dương Vương, người có công dựng lên Nhà nước Âu Lạc, di chuyển kinh đô từ Phong Châu về Cổ Loa để xây thành.

Lễ hội được tổ chức với nhiều nghi lễ trang nghiêm thể hiện tinh thần “Uống nước nhớ nguồn” của người Việt.

Đền Gióng Sóc Sơn là một trong những địa điểm du lịch gần Hà Nội được nhiều du khách yêu thích. Địa danh này tọa lạc trên núi Vệ Linh (núi Sóc), thôn Phù Linh, xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn, Hà Nội, gần hồ Đồng Đò Sóc Sơn, cách trung tâm thành phố khoảng 30km. Vậy đền Gióng Sóc Sơn thờ ai?

Khu di tích đền Gióng Sóc Sơn được xây dựng từ thời vua Đinh Tiên Hoàng, bao gồm chùa Non Nước và một miếu nhỏ thờ Phù Đổng Thiên Vương. Đến thời vua Lê Đại Hành, khi đang trên đường đi chiến đấu chống quân Tống, nhà vua đã ghé vào miếu thờ và làm lễ cầu Thánh Gióng với mong muốn cuộc chiến thắng lợi để đem lại sự bình yên cho nhân dân.

Trong cuộc chiến đấu ấy, quân ta đã giành thắng lợi, quân Tống buộc phải rút về nước. Để bày tỏ lòng biết ơn, vua Lê Đại Hành đã cho tôn tạo lại miếu thờ Phù Đổng Thiên Vương tráng lệ, uy nghi hơn. Đến nay, đền Gióng ở Sóc Sơn bao gồm nhiều đền, chùa khác nhau như chùa Đại Bi, chùa Non Nước, đền Mẫu, đền Trình, đền Thượng, tượng đài Thánh Gióng, hòn đá Trồng và một số bia đá khác.

Khu di tích lịch sử Đền Gióng Sóc Sơn

Ngay từ cổng đi vào là đền Trình (hay còn gọi là đền Hạ) là nơi đặt tượng thờ sơn thần. Bức tượng này được đúc hoàn toàn từ đồng, nặng 7 tấn với phong thái vô cùng uy nghi. Bên ngoài đền còn có gốc đa cổ thụ cùng hồ nước vô cùng xanh trong.

Đền Trình có không gian đậm chất cổ xưa (Ảnh sưu tầm)

Đi qua đền Trình là đến chùa Đại Bi, ngôi chùa cổ với những bức hoành phi, câu đối xưa được sơn son thếp vàng cùng lối kiến trúc cổ kính nhuốm màu rêu phong.

Chùa Đại Bi nằm khuất bóng giữa những hàng cây (Ảnh sưu tầm)

Đối diện chùa Đại Bi là đền Mẫu, nơi đặt tượng thờ mẹ Thánh Gióng. Giếng nước bên ngoài đền cũng được gọi là giếng Mẫu.

Đền Mẫu – nơi thờ mẹ Thánh Gióng (Ảnh sưu tầm)

Từ đền Mẫu đi lên trên thêm một chút là đến đền Thượng, là ngôi đền cuối cùng trong quần thể 4 ngôi đền, chùa dưới chân núi Vệ Linh, là nơi thờ Đức Thánh Gióng. Trong đền có nhà Đại bái và Hậu cung. Nhà Đại Bái được trang trí bằng những câu đối, lọng, đôi hạc…đều là những nét đặc trưng của lối kiến trúc chùa cổ Việt Nam, còn Hậu cung thì đặt một bức tượng thờ Thánh Gióng được làm từ gỗ trầm hương.

Đền Thượng là ngôi đền chính, cũng là nơi đặt tượng thờ Thánh Gióng (Ảnh sưu tầm)

Từ cổng khu di tích đi lên, các bạn sẽ bắt gặp nhà bia được xây dựng hoàn toàn bằng đá phiến, là nơi đặt các bia đá đã tồn tại được hàng trăm năm.

Nhà bia tồn tại đã hàng trăm năm (Ảnh sưu tầm)

Điểm nổi bật nhất ở khu di tích này là bức tượng Thánh Gióng trên đỉnh núi Đá Chồng, được làm hoàn toàn từ đồng nguyên chất, cao 11,07m, nặng 85 tấn. Bức tượng này được khánh thành vào năm 2010, là một trong các công trình xây dựng nhằm kỉ niệm 1000 năm Thăng Long. Bạn có thể chọn cách leo bộ theo các bậc thang từ chân núi lên, hoặc thuê xe đi thẳng lên đỉnh núi theo lối đi được xây dựng bên sườn núi.

Tượng Thánh Gióng cao hơn 11m trên đỉnh núi Đá Chồng (Ảnh sưu tầm)

Từ tượng đài Thánh Gióng đi xuống, bạn có thể rẽ vào thăm ngôi chùa Non Nước ở độ cao 110m, là nơi đặt bức tượng Phật Tổ Như Lai bằng đồng cao hơn 8m, nặng 30 tấn.

Chùa Non Nước (Ảnh sưu tầm)

Lối đi lên chùa (Ảnh: @xoaii.xoai)