Theo kế hoạch thì tổ máy số 1 của nhà máy này sẽ được đưa vào vận hành thương mại vào năm 2018, đến nay là tháng 11/2023, tiến độ dự án đạt 78% khối lượng công việc hoàn thành so với hợp đồng và hiện nay dự án đang dừng triển khai, chậm 5 năm so với dự kiến đưa dự án vào vận hành.

Việc dừng thi công trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến chất lượng vật tư, thiết bị đang lưu kho bãi công trường, có nguy cơ phải thay thế mới, làm thiệt hại tài sản nhà nước nếu không có biện pháp bảo quản hợp lý và kịp thời.

Trong những lần tiếp xúc cử tri, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sóc Trăng đã tiếp nhận nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri rất quan tâm về vấn đề này. “Vậy xin hỏi Bộ trưởng Bộ Công Thương và Tập đoàn Điện lực có giải pháp nào để sớm trình Thủ tướng giải quyết vướng mắc để nhiệt điện Long Phú 1 sớm vận hành” - đại biểu nêu.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, từ năm 2010, dự án Nhiệt điện Long Phú 1 với công suất 1.200 MW được Chính phủ giao cho Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam làm chủ đầu tư. Đến ngày 30/12/2014, PVN đã ký với Liên doanh nhà thầu Power Machines (PM - công ty của Nga), và Tổng Công ty PTSC làm tổng thầu EPC, trong đó PVN là nhà thầu đứng đầu liên doanh

Tuy nhiên, thực hiện dự án mới được khoảng 77-78%, thì phát sinh vướng mắc liên quan đến lệnh cấm vận của Hoa Kỳ đối với Power Machines từ ngày 26/01/2018 và đến tháng 01/2019, nhà thầu PM đã có văn bản chính thức thông báo về việc chấm dứt thực hiện hợp đồng, do bất khả kháng và đến ngày 23/8/2019, sau khi có hàng chục cuộc trao đổi và đàm phán không thành, Công ty Power Machines đã thông qua Luật sư đại diện của mình gửi đơn kiện PVN đến Trung tâm Tài chính quốc tế Singapore.

Trọng tài quốc tế Singapore đã có 2 phiên xét xử diễn ra, đợt 1 từ ngày 16-20/01/2023, và đợt 2 từ ngày 30/01/2023 đến ngày 3/02/2023. Dự kiến trong quý IV, tòa án sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng.

“Như vậy, sau khi có phán quyết của tòa án thì PVN mới có thể đưa ra phương án chính thức tiếp tục triển khai đối với dự án Long Phú 1, ưu tiên kế thừa tận dụng tối đa các nhà thầu phụ, nhà sản xuất các vật tư, thiết bị đã và đang tham gia dự án nhằm bảo tính tương thích về công nghệ, giảm thiểu giao diện quản lý, tối ưu hóa thiết kế, tiến độ” - Bộ trưởng cho hay.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên, thực tế đến nay nhiều hệ thống thiết bị chính thức của dự án cũng đã được sản xuất chế tạo và lưu tại kho sản xuất hoặc là vận chuyển một phần về công trường của dự án này.

Với vai trò là chủ đầu tư dự án Long Phú 1, Chính phủ, Bộ Công Thương đã và sẽ chỉ đạo PVN có phương án thực hiện đối với dự án này, với mục tiêu giảm thiểu thiệt hại, đưa dự án vào vận hành một cách sớm nhất, trong trường hợp có vấn đề vượt thẩm quyền của PVN, sẽ báo cáo cấp có thẩm quyền quyết định.

“Về vấn đề này, Chính phủ, đặc biệt Thủ tướng Chính phủ đã và đang chỉ đạo rất sát sao bảo đảm làm sao tái khởi động và hoàn thiện dự án trong thời gian sớm nhất và phấn đấu trong năm 2026” - Bộ trưởng nói.

Thứ hai, bảo đảm đúng luật pháp và bảo vệ cao nhất lợi ích quốc gia dân tộc, nhưng đồng thời cũng phải giữ gìn được mối quan hệ tốt đẹp với Nga, nhất là trong bối cảnh hiện nay.

Đối với Bộ Công Thương, chúng tôi cũng thường xuyên đôn đốc, tháo gỡ các vướng mắc khó khăn cho dự án này và cũng thường xuyên tham mưu đề xuất với Thủ tướng xem xét những vấn đề vượt thẩm quyền, để làm sao khẩn trương đưa dự án này đi vào hoạt động.

“Thời gian qua, Bộ trưởng Bộ Công Thương với tư cách Trưởng đoàn đàm phán cũng đã rốt ráo làm việc với bạn, đồng thời chỉ đạo PVN khẩn trương tìm giải pháp sau khi có phán quyết của tòa án, sẽ triển khai thực hiện như báo cáo ở trên” - Bộ trưởng chia sẻ.