Cụ thể, từ cuối năm 2023 đến nay, số doanh nghiệp Việt Nam gặp phải tình trạng gian lận, lừa đảo nhiều hơn với những thủ đoạn tinh vi hơn. Trong đó, doanh nghiệp ít thì bị lừa vài chục ngàn USD, nhiều lên đến hàng triệu USD.

Sau khi phát hiện bị gian lận thương mại, lừa đảo, đa số doanh nghiệp Việt Nam mới đề nghị đại sứ quán, thương vụ Việt Nam tại các nước hỗ trợ, tìm doanh nghiệp lừa đảo để đòi lại số hàng hóa, tiền đã mất. Thế nhưng, việc tìm lại được hàng hóa hay tiền doanh nghiệp đã bị lừa rất khó khăn và tốn kém.

Theo các thương vụ Việt Nam ở nước ngoài, nguyên nhân dẫn đến việc doanh nghiệp Việt xuất khẩu bị đối tác nước ngoài đưa vào “bẫy” lừa đảo thương mại là do quá trình tiếp cận còn chủ quan, soạn thảo hợp đồng còn sơ hở, thiếu cam kết chặt chẽ. Đặc biệt, trước khi ký kết hợp đồng, doanh nghiệp Việt chưa tìm hiểu kỹ đối tác nên dẫn đến bị những đối tượng giả mạo lập ra các website giả danh công ty xuất, nhập khẩu với những thông tin không có thật về doanh nghiệp để lừa đảo. Việc này đã xảy ra với nhiều doanh nghiệp ký kết hợp đồng xuất khẩu hàng hóa vào thị trường Canada, Tây Ban Nha, Hà Lan, Mỹ, Italy, Na Uy, Trung Đông, châu Phi…

Tuy nhiều ngành hàng xuất khẩu của Việt Nam hiện đứng hàng đầu thế giới, song các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu đa số có quy mô nhỏ và vừa, rất thiếu kinh nghiệm về giải quyết tranh chấp thương mại quốc tế.

Do đó, các thương vụ Việt Nam ở nước ngoài đã khuyến cáo, để hạn chế rủi ro trong giao dịch thương mại quốc tế, doanh nghiệp Việt Nam khi giao dịch với đối tác nước ngoài cần phải thận trọng và đàm phán kỹ điều khoản thanh toán để bảo đảm an toàn nhất. Đồng thời, không được quá tin tưởng vào đơn vị môi giới.

Trước khi quyết định ký kết hợp đồng, doanh nghiệp Việt nên thông qua các thương vụ Việt Nam ở nước ngoài và những kênh khác kiểm tra kỹ đối tác xem có thật hay không, khả năng tài chính, những quy định mới của nước sở tại trong xuất, nhập khẩu hàng hóa.

Bên cạnh đó, khi doanh nghiệp Việt soạn thảo hợp đồng nên chọn các luật sư có kinh nghiệm trong soạn thảo các hợp đồng quốc tế để tránh những rủi ro.