Cụ thể, qua theo dõi nắm tình hình và phản ánh của các cơ quan liên quan, trong những ngày qua, số lượng xe chở hàng nông sản xuất khẩu tăng đột biến tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, trong khi thời gian làm thủ tục thông quan kéo dài, năng lực thông quan hạn chế dễ gây ra tình trạng ùn ứ tại cửa khẩu.

Hiện nay, một số loại trái cây đang vào vụ thu hoạch (Sầu riêng, mít, vải, thanh long…); dự báo phương tiện đường bộ chở hoa quả và nông sản xuất khẩu từ các địa phương sẽ tiếp tục dồn về các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn và các tỉnh biên giới phía Bắc, nguy cơ xảy ra tình trạng ùn ứ hàng nông sản xuất khẩu, gia tăng chi phí, gây thiệt hại cho người dân, doanh nghiệp và ảnh hưởng đến an toàn giao thông, an ninh, trật tự, vệ sinh môi trường tại khu vực một số cửa khẩu ở Lạng Sơn.

Trước tình hình trên, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngoại giao, Giao thông vận tải, Thông tin và Truyền thông, Quốc phòng, Công an và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, các cơ quan liên quan chủ động chỉ đạo, tổ chức triển khai các giải pháp cấp bách nhằm giảm ùn ứ và thúc đẩy xuất khẩu nông sản đang vào mùa vụ được thuận lợi; cần tập trung chỉ đạo quyết liệt một số nhiệm vụ.

Về giải pháp trước mắt, Thủ tướng yêu cầu: Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh: Lạng Sơn, Quảng Ninh, Lào Cai, Cao Bằng, Hà Giang, Lai Châu, Điện Biên; Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Tài chính, Quốc phòng, Ngoại giao, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo chức năng, nhiệm vụ được giao chỉ đạo các cơ quan chức năng khẩn trương rà soát các quy định về xuất nhập khẩu nông sản giữa Việt Nam và Trung Quốc; chủ động tổ chức các hoạt động ngoại giao tương ứng, phối hợp chặt chẽ với cơ quan chức năng của nước Bạn để tạo điều kiện thuận lợi, đơn giản hóa các thủ tục, tăng thời gian nhiều hơn nữa cho thông quan và hiệu suất thông quan, không để tái diễn tình trạng nông sản bị ùn ứ tại cửa khẩu trong điều kiện nắng nóng dễ bị hư hỏng; Cùng với đó, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh có cửa khẩu tại khu vực biên giới phía Bắc chủ động theo dõi, đánh giá, dự báo tình hình lưu thông, tập trung hàng hóa nông sản trên địa bàn để tổ chức, phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan chỉ đạo các lực lượng chức năng kịp thời có biện pháp điều tiết, quản lý phương tiện đưa hàng lên cửa khẩu biên giới, xử lý các điểm ùn ứ nông sản xuất khẩu, hỗ trợ, giải quyết kịp thời các thủ tục để đẩy nhanh tiến độ thông quan hàng hóa; thường xuyên thông tin kịp thời cho các địa phương, cơ quan, doanh nghiệp trên cả nước về tình hình lưu thông, xuất khẩu nông sản tại các cửa khẩu để chủ động, kịp thời điều chỉnh nhằm hạn chế ùn ứ hàng hóa tại các cửa khẩu, giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp và người dân; xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng tình hình để trục lợi.

Ngoài ra, Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các địa phương, các doanh nghiệp, các cơ sở kinh doanh phân phối để thúc đẩy mạnh hơn nữa việc tiêu thụ các loại nông sản đang trong thời vụ thu hoạch tại thị trường trong nước; Các Bộ trưởng, Thủ trưởng các ngành, địa phương liên quan kịp thời chấn chỉnh, xử lý các hành vi tiêu cực liên quan hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, thông quan hàng hóa tại các cửa khẩu.

Về các giải pháp lâu dài, Thủ tướng yêu cầu: Bộ trưởng Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng các Bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngoại giao, Giao thông vận tải và các cơ quan liên quan theo chức năng, nhiệm vụ được giao triển khai các biện pháp thúc đẩy xuất khẩu nông sản theo hình thức chính ngạch, đa dạng hóa các phương thức vận tải hàng nông sản xuất khẩu (đường bộ, đường biển, đường sắt, hàng không…).

Đối với Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Thủ tướng yêu cầu: Chủ trì, phối hợp với Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Ngoại giao, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các địa phương và các cơ quan liên quan tích cực đàm phán thúc đẩy mở cửa thị trường, nhất là thị trường chính ngạch, tháo gỡ rào cản kỹ thuật trong xuất khẩu nông sản. Tập trung đẩy nhanh tiến độ đàm phán về quản lý chất lượng để tăng các loại trái cây được chính thức xuất khẩu vào thị trường Trung Quốc; tiếp tục đàm phán với phía Bạn để giảm tỷ lệ nông sản Việt Nam phải kiểm tra khi xuất khẩu vào Trung Quốc;

Hướng dẫn, phối hợp với các địa phương khẩn trương xây dựng, phát triển các vùng sản xuất nông sản hàng hóa tập trung với quy mô phù hợp, bảo đảm đáp ứng các quy định về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, chỉ dẫn địa lý, an toàn thực phẩm, đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn chất lượng hàng hóa phục vụ cho xuất khẩu và tiêu dùng trong nước;

Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng, ban hành các quy chuẩn, xây dựng các tiêu chuẩn về sản xuất, sản phẩm nông sản thuộc phạm vi quản lý. Phối hợp với Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức xây dựng và triển khai chỉ dẫn địa lý về nông, lâm, thủy sản thuộc phạm vi quản lý; tổ chức thực hiện có hiệu quả các giải pháp đăng ký bảo hộ thương hiệu cho các sản phẩm nông sản chủ lực của Việt Nam, các giải pháp ứng dụng công nghệ trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm được bảo hộ sở hữu trí tuệ; hỗ trợ các doanh nghiệp đăng ký bảo hộ thương hiệu nông sản trong nước và trên thị trường quốc tế.

Liên quan đến các giải pháp lâu dài, Thủ tướng cũng yêu cầu: Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động phối hợp với Bộ trưởng các Bộ: Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cung cấp thông tin, khuyến cáo người dân, các hợp tác xã nông nghiệp, doanh nghiệp tổ chức lại sản xuất nông nghiệp gắn với nhu cầu thị trường, đảm bảo đáp ứng các quy trình, quy định, tiêu chuẩn của thị trường nhập khẩu từ khâu sản xuất, thu hoạch, sơ chế, đóng gói, vận chuyển, truy xuất nguồn gốc để đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch; xây dựng và hoàn thiện hạ tầng logistics phục vụ sản xuất, kinh doanh nông nghiệp của địa phương theo quy hoạch; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các địa phương biên giới phía Bắc ưu tiên bố trí, huy động các nguồn lực hợp pháp để đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng thương mại biên giới đồng bộ theo quy hoạch, đáp ứng yêu cầu phát triển lưu thông, xuất nhập khẩu hàng hóa qua biên giới...