Xu hướng hình thành nên “luật chơi” mới về thương mại và đầu tư

Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu xanh 2023 nhằm tạo kênh đối thoại, tham vấn nhiều bên liên quan từ các tổ chức, chuyên gia giàu kinh nghiệm trong nước và quốc tế để định hình, xác định các vấn đề các khó khăn, cơ hội trong phát triển thương mại xanh, đề xuất các giải pháp và chính sách hỗ trợ về thương mại xanh; định hình hướng tới tiêu chuẩn hóa chuỗi cung ứng xanh, xác định và đề xuất giải pháp và chính sách hỗ trợ trong triển khai các sáng kiến xúc tiến xuất khẩu xanh.

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho rằng, vấn đề phát triển xanh, xuất khẩu xanh, bền vững không còn là chủ đề mới. Hiện nay, các cơ quan chính phủ, tổ chức công và khối tư nhân trên thế giới đã đặt sự quan tâm lớn tới vấn đề liên quan tới chủ đề thương mại xanh. Tăng trưởng xanh, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn đã trở thành xu hướng trên toàn cầu như một giải pháp tích cực nhằm giảm phát thải nhà kính, nâng cao năng lực chống chịu và tính sáng tạo của nền kinh tế, hướng tới mục tiêu trung hòa các-bon và phát triển bền vững. Xu hướng phát triển này đã và đang hình thành nên “luật chơi” mới về thương mại và đầu tư. Nhiều nền kinh tế phát triển trên thế giới đã đặt ra những quy định liên quan đến môi trường khắt khe hơn đối với hàng hóa nhập khẩu như chính sách tăng trưởng xanh châu Âu, thỏa thuận xanh châu Âu kèm theo các cơ chế chương trình như Cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (Carbon Border Adjustment Mechanism - CBAM); Chiến lược từ Trang trại đến bàn ăn (Farm to Fork); Kế hoạch Hành động kinh tế tuần hoàn (Circular Economy Action Plan) hay Chiến lược đa dạng sinh học đến năm 2030...

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải phát biểu khai mạc Diễn đàn

“Để không bị loại khỏi cuộc chơi bởi các tiêu chuẩn cao về môi trường và xã hội do các thị trường nhập khẩu đặt ra, các nước xuất khẩu cần thay đổi tư duy, quan tâm tới “tính xanh” của chuỗi cung ứng, trong thương mại quốc tế để đáp ứng được các yêu cầu kỹ thuật khắt khe của thị trường”- Thứ trưởng nhấn mạnh và cho rằng, phát triển xanh, bền vững được định hướng là một trong những nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế- xã hội 10 năm 2021- 2030 của Việt Nam; Chiến lược xuất nhập khẩu hàng hóa đến năm 2030; Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và ban hành ngày 01/10/2021 tại Quyết định số 1658/QĐ-TTg. Gần đây, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 843/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ban hành Chương trình hành động quốc gia hoàn thiện chính sách và pháp luật nhằm thúc đẩy thực hành kinh doanh có trách nhiệm tại Việt Nam giai đoạn 2023 – 2027.

Xu hướng chuyển đổi trong thương mại quốc tế

Từ kết quả Diễn đàn xúc tiến xuất khẩu xanh năm 2022, trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã và đang nỗ lực định hướng và hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi mô hình tăng trưởng theo hướng giảm thải carbon, nghiên cứu ban hành chính sách, cơ chế hỗ trợ triển khai các giải pháp áp dụng công nghệ sạch, nâng cao hiệu quả sử dụng năng lượng, sản xuất sạch hơn, kinh tế tuần hoàn. Vừa qua, Bộ Công Thương ban hành Quyết định 980/QĐ-TTG ngày 22 tháng 8 năm 2023 ban hành danh mục đối tượng ưu tiên đầu tư các sản phẩm công nghệ, thiết bị, sản phẩm ngành công nghiệp môi trường và Quyết định 500/QĐ-TTg ngày 15 tháng 5 năm 2023 phê duyệt Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, với mục tiêu đẩy mạnh phát triển các nguồn điện năng lượng tái tạo, giảm mạnh nhiệt điện than. Bên cạnh đó, Bộ Công Thương thường xuyên triển khai các hoạt động xúc tiến thương mại như tổ chức chuỗi hội nghị giao ban định kỳ hàng tháng theo chủ đề giữa Bộ Công Thương, địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp và hệ thống các cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài nhằm trao đổi thông tin, cập nhật các thông tin mới nhất về quy định của quốc tế, chính sách pháp luật quốc gia nhập khẩu, đặc biệt các quy định về giảm phát thải khí nhà kính, các chính sách, tiêu chuẩn sản phẩm xanh để giúp các doanh nghiệp nâng cao nhận thức, năng lực trong quá trình phát triển và sản xuất kinh doanh phù hợp với thông lệ quốc tế và quy định của pháp luật, đáp ứng quy định của nước nhập khẩu và yêu cầu của các nhà mua hàng quốc tế.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải bày tỏ mong muốn nhận được các khuyến nghị về xây dựng chính sách để thúc đẩy xúc tiến xuất khẩu xanh, các giải pháp cho hiệp hội và doanh nghiệp xúc tiến chuyển đổi xanh trong sản xuất và xuất khẩu, giải pháp về xúc tiến xuất khẩu xanh... Từ đó có đánh giá phân tích và xây dựng kế hoạch hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động xúc tiến thương mại một cách hiệu quả, định hướng cho hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp trong triển khai hoạt động xúc tiến thương mại phù hợp với bối cảnh mới.

Tại Diễn đàn, các diễn giả chia sẻ về xu hướng chuyển đổi trong thương mại quốc tế. Những tác động trực tiếp đến xuất khẩu trong bối cảnh thực thi CBAM; kinh tế tuần hoàn và thẩm định doanh nghiệp trong chuỗi giá trị - các chính sách quan trọng của EU, Đức và những hoạt động hỗ trợ đề xuất cho các ngành xuất khẩu Việt Nam; vai trò và trách nhiệm của các TPO, BSO trong việc thúc đẩy xuất khẩu Xanh; chuyển đổi xanh trong hệ sinh thái Xúc tiến xuất khẩu Việt Nam…

Sản xuất xanh, xuất khẩu xanh, tăng trưởng xanh là những vấn đề phát triển kinh tế có tính thời đại, thường xuyên được đề cập tới trong thời gian gần đây. Những thông tin trao đổi tại Diễn đàn không chỉ hữu ích cho các doanh nghiệp Việt Nam để xây dựng, phát triển chiến lược sản xuất, kinh doanh đáp ứng yêu cầu và xu hướng thị trường mà còn gợi mở nhiều định hướng, giải pháp cho các cơ quan quản lý nhà nước ở trung ương và địa phương, các hiệp hội ngành hàng trong việc thúc đẩy các sáng kiến trung hòa các-bon, kinh tế tuần hoàn, nâng cao khả năng cung cấp hoạt động hỗ trợ cho cộng đồng doanh nghiệp hướng tới tính bền vững của chuỗi cung ứng trong thời gian tới. Cao hơn cả là tiến tới thực hiện thành công các mục tiêu đặt ra tại Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.