Việt Nam - đối tác nhập khẩu quan trọng của Canada

Thương vụ Việt Nam tại Canada cho biết, theo số liệu ghi nhận trung chuyển qua Hoa Kỳ để vào Canada, tính đến hết tháng 5/2023, Việt Nam đã xuất khẩu 3,72 tỷ USD vào Canada, tăng nhẹ 3,2% so với cùng kỳ năm 2022. Nếu tính theo đồng nội tệ (CAD), giá trị xuất khẩu 5 tháng của Việt Nam sang địa bàn đạt 5,02 tỷ CAD, vẫn tăng 9,8% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, số liệu theo dõi tại địa bàn từ nguồn của Cơ quan thống kê Canada cho thấy kim ngạch xuất khẩu từ Việt Nam sang Canada ngày càng chậm lại trong tháng 5 (3,2%) so với mức 24,8% trong tháng 2, 16,6% so với tháng 3, 4,3% trong tháng 4.

Thương vụ cho rằng, sự sụt giảm xuất khẩu của Việt Nam sang địa bàn cũng phù hợp với xu hướng giảm nhập khẩu của Canada. Lần đầu tiên kể từ năm 2020, nhập khẩu của Canada có sự sụt giảm (giảm 0,3% so với cùng kỳ năm 2022). Canada giảm mạnh nhập khẩu từ các đối tác lớn châu Á như Trung Quốc, giảm 13,7%: Hàn Quốc, giảm 14,1% và Đài Loan giảm 11,2%. Trong khi đó, nhập khẩu của Canada từ các nước đồng minh như Anh, Đức, Nhật, Ý, Hoa Kỳ, Mexico vẫn giữ mức khá cao.

5 tháng đầu năm 2023, top 4 nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Canada vẫn giữ được mức tăng trưởng 2 con số là: điện tử, điện thoại; da giày; quần áo dệt kim và lò phản ứng nồi hơi

Cũng theo thông tin từ Thương vụ, tỷ lệ tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam vào Canada trong 5 tháng đầu năm 2023 vẫn cao hơn tất cả các quốc gia xuất khẩu chủ yếu trong ASEAN như: Indonesia, Malaysia, Thái Lan... Trong các nước ASEAN, Việt Nam tiếp tục là đối tác nhập khẩu quan trọng nhất của Canada, chiếm 42% tổng kim ngạch Canada nhập khẩu từ khu vực.

5 tháng đầu năm 2023, top 4 nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Canada vẫn giữ được mức tăng trưởng kim ngạch hai chữ số: điện tử, điện thoại di động tăng 32,4%; da giày tăng 46,6%; quần áo dệt kim tăng 14,8%; lò phản ứng nồi hơi tăng 15,2%). Song, các mức tăng này thể hiện xu hướng giảm nhẹ dần so với các tháng trước, trừ mặt hàng dệt kim.

Ngoài ra, một số mặt hàng vẫn giữ mức tăng trưởng dương khác nữa phải kể đến là: túi xách và sản phẩm da tăng 41,9%, otô và phụ tùng tăng 112,2%, dụng cụ quang học tăng 13%, mũ đội đầu tăng 23,3%, các sản phẩm từ gỗ tăng 23,3%, chè cà phê tăng 7,4%.

Ở chiều ngược lại, nhiều mặt hàng xuất khẩu quan trọng khác của Việt Nam ghi nhận mức giảm ngày càng sâu hơn so với những tháng trước như: quần áo không dệt kim giảm 7,8%, đồ gỗ nội thất giảm 15,9%, cao su và các sản phẩm từ cao su giảm 10,1%... Ngoài ra, một số sản phẩm có mức sụt giảm rất mạnh so với năm 2022, như: thuỷ sản giảm 44,9%, các loại hạt và quả hạch giảm 22,8%; sắt thép giảm 78,3%...

Da giày hướng đến kim ngạch xuất khẩu tỷ USD

Trong top các nhóm hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Canada trong 5 tháng đầu năm, da giày và các sản phẩm bằng da là mặt hàng có tốc độ tăng trưởng cao nhất. Cụ thể, bà Trần Thu Quỳnh - Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Canada cho biết, các sản phẩm da giày xuất khẩu đến hết tháng 5/2023 đạt 433 triệu USD. Tổng nhập khẩu trong kỳ của Canada đối với nhóm mặt hàng này là 1,14 tỷ USD; tức là riêng Việt Nam chiếm khoảng trên 27% thị phần.

Hiện nay, Việt Nam là nước xuất khẩu quan trọng thứ 2 vào Canada đối với mã HS 64, sau Trung Quốc nhưng là nước có tốc độ tăng trưởng cao nhất (47,4%); trong khi Canada giảm mạnh nhập khẩu từ Trung Quốc.

Với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu như hiện nay, kỳ vọng, da giày sẽ trở thành mặt hàng xuất khẩu tỷ đô tiếp theo của Việt Nam sang Canada

Bà Trần Thu Quỳnh cũng cho biết, thị trường nhập khẩu giày dép của Canada khá tập trung, với 10 đối tác chính chiếm trên 90% thị phần. Mười đối tác xuất khẩu giày dép nhiều nhất vào Canada năm 2018 lần lượt là: Trung Quốc, Việt Nam, Ý, Campuchia, Indonesia, Hoa Kỳ, Bồ Đào Nha, Bangladesh, Ấn Độ, Tây Ba Nha. Năm 2018, Trung Quốc chiếm tới 45% thị phần giày dép nhập khẩu của Canada, trong khi đó Việt Nam đứng thứ hai chỉ chiếm 19% với kim ngạch 483 triệu USD.

Trong 10 nước xuất khẩu lớn nhất vào thị trường Canada, đối thủ cạnh tranh chủ yếu của Việt Nam là Campuchia (được hưởng GST) và Indonesia (sắp ký kết Hiệp định hợp tác kinh tế toàn diện CEPA với Canada). Ấn Độ và Bangladesh có thị phần không đáng kể và ngày càng giảm qua các năm. Italia, Bồ Đào Nha, Tây Ba Nha không sản xuất hàng cùng phân khúc với Việt Nam. Trung Quốc hiện cũng giảm dần tỷ trọng gia công cho các thương hiệu nước ngoài mà chủ yếu xuất khẩu vào Canada các loại giày dép thời trang, giày dép đi trong nhà, giày dép đi biển và giày thể thao giá rẻ.

Thông tin cụ thể về tiềm năng xuất khẩu hàng da giày vào thị trường Canada, bà Quỳnh cho biết, quy mô thị trường Canada đối với sản phẩm da giày khá ổn định với lượng nhập khẩu trung bình hàng năm trên 3 tỷ USD. Xét giá trị tuyệt đối, năm 2022, Trung Quốc vẫn là nước xuất khẩu nhiều nhất vào Canada, với 1,09 tỷ USD. Việt Nam đứng thứ hai với 832 triệu USD; Italia với 300 triệu USD, Campuchia với 201 triệu USD và Indonesia với 164 triệu USD.

Tốc độ tăng trưởng kim ngạch da giày của Việt Nam giai đoạn 2018-2022 đạt 72%, giúp Việt Nam đã thành công chiếm lĩnh thêm thị phần với tỷ lệ 26,5% vào năm 2022 (trong khi Trung Quốc giảm xuống còn 34.7%). Như vậy, 5 năm sau CPTPP, Việt Nam đã xuất tăng gần gấp đôi vào thị trường và với tốc độ tăng ghi nhận trong 5 tháng đầu năm 2023, hoàn toàn có thể nghĩ đến da giày sẽ trở thành mặt hàng xuất khẩu tỷ đô tiếp theo của Việt Nam sang Canada.

“Tốc độ tăng trưởng kim ngạch và thị phần da giày của Việt Nam tại Canada cho thấy hiệu ứng tích cực của Hiệp định CPTPP mang lại”, Thương vụ đánh giá, song vẫn cho rằng, dù da giày là mặt hàng có tỷ lệ sử dụng ưu đãi CPTPP cao nhất (72%) so với các mặt hàng khác của Việt Nam, tuy nhiên, ước tính vẫn có đến trên 230 triệu USD hàng xuất khẩu của Việt Nam xuất khẩu với thuế suất MFN từ 5-20%; trong khi đáng lẽ Việt Nam được hưởng thuế CPTTP bằng 0%.

“Chủ yếu là giày thể thao, giày đá bóng (17,5%); giày/bốt chịu nước có thân bằng cao su (20%), dép xỏ ngón (18%); giày dép chuyên dụng leo núi, chơi golf, huấn luyện... (18%), giày dép sandal đế cao su (16%), giày dép da giá trị thấp (11%), giày dép vải (10%), phụ kiện giày dép (5-8%). Đối với một số mặt hàng giày dép có sự chênh lệch về mức thuế giữa MFN và CPTPP, các doanh nghiệp phải trả thuế cao thêm từ 10-13,5%”, Thương vụ dẫn chứng.

Trong thời gian tới, để tốc độ tăng trưởng kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Canada tăng trưởng bền vững và để mở rộng thị phần, bà Trần Thu Quỳnh khuyến cáo, các doanh nghiệp Việt Nam cần sớm chuyển đổi theo hướng xây dựng thương hiệu riêng.

“Trung Quốc là ví dụ chuyển đổi thành công từ gia công cho các thương hiệu đa quốc gia sang chuyên môn hoá sản xuất các sản phẩm da và da giày giá rẻ, thời trang cho thế giới. Sản xuất thương hiệu riêng của Việt Nam cần hướng vào phân khúc thu nhập trung bình thấp của giới trẻ, chịu khó thay đổi và sẵn sàng tiêu dùng vì đây vẫn còn là các thị trường ngách nhiều tiềm năng, có biên độ lợi nhuận cao”, Thương vụ thông tin và khuyến cáo, các doanh nghiệp Việt Nam cần tích cực tham gia các Hội chợ, triển lãm quốc tế vì đây vừa là cơ hội làm việc trực tiếp với các nhà mua buôn để tìm kiếm các đơn hàng gia công vừa là cơ hội để mở rộng khả năng tham gia vào các phân khúc giày dép túi xách thời trang, đồ đi biển, giày dép trẻ em và giày dép trong nhà...

Ngoài ra, Thương vụ cũng lưu ý, các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cũng có thể tính đến chuyên môn hoá vào các loại giày dép đặc chủng, giày dép bảo hộ, giày đồng phục công nghiệp (giày làm hầm lò, giày phòng cháy, giày làm nghề gỗ...) để có thị trường và thương hiệu riêng uy tín, tránh phụ thuộc vào các đơn hàng gia công và các điều kiện của đối tác vì Việt Nam sẽ sớm không còn ưu thế về giá nhân công (Nike đang chuyển dần tỷ trọng sản xuất sang Indonesia là một ví dụ).