Theo báo cáo, ngày 5/11/2023 và 6/11/2023, cơ quan chức năng của Hà Nội đã tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản. Kết quả có 3 đơn vị trúng đấu giá với tổng số tiền khoảng 1.700 tỉ đồng, cụ thể:

Mỏ cát Châu Sơn (xã Châu Sơn, huyện Ba Vì) có trữ lượng cát được cấp quyền khai thác là hơn 703.500m3. Giá khởi điểm được đưa ra là 2,881 tỉ đồng, bước giá đấu 144 triệu đồng. Qua 89 vòng đấu giá, ban tổ chức xác định được giá trúng là 396,865 tỉ đồng, gấp hơn 137 lần giá khởi điểm. Đơn vị trúng đầu giá là: Công ty cổ phần Đầu tư và Thương mại Việt Sơn.

Mỏ Liên Mạc (phường Thượng Cát và Liên Mạc, quận Bắc Từ Liêm) có trữ lượng cát 508.603m3. Giá khởi điểm 2,051 tỉ đồng, bước giá đấu 103 triệu đồng. Sau 53 vòng, giá đấu trúng là 408,290 tỉ đồng, gấp gần 200 lần giá khởi điểm. Đơn vị trúng đấu giá là: Công ty TNHH Đầu tư thương mại Dịch vụ KSP.

Mỏ Tây Đằng - Minh Châu (xã Minh Châu và xã Chu Minh, huyện Ba Vì) có trữ lượng cát khai thác 4.899.000m3, giá khởi điểm là 19,29 tỉ đồng, bước giá đấu 965 triệu đồng. Qua 21 vòng đấu, giá trúng đấu giá là 883,93 tỉ đồng, gấp gần 46 lần giá khởi điểm. Đơn vị trúng đấu giá là: Công ty TNHH Thương mại Phúc Lộc Thịnh.

Ảnh minh họa

Theo UBND TP. Hà Nội, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 1087/CĐ-TTg ngày 11/11/2023, UBND thành phố Hà Nội đã chỉ đạo rà soát, kiểm tra và có văn bản số 272/UBND-TNMT ngày 25/01/2024 với nội dung: Chưa công nhận kết quả trúng đấu giá; Giao Thanh tra thành phố tiếp tục theo dõi, rà soát, kiểm tra các nội dung, tham mưu cho UBND thành phố chỉ đạo và báo cáo kết quả Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài nguyên và Môi trường ngay khi có kết quả kiểm tra.

Đồng thời, UBND TP. Hà Nội cũng giao Sở Tài chính, Cục thuế tham mưu phương án xử lý tiền đặt cọc của các đơn vị theo quy định; Giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp Sở Tư pháp, công ty đấu giá Hợp danh Bắc Trung Nam thông báo và hướng dẫn 3 đơn vị: Công ty cổ phần đầu tư và thương mại Việt Sơn, Công ty TNHH Đầu tư TMDV KSP, Công ty TNHH Thương mại Phúc Lộc Thịnh thực hiện các nội dung trên theo quy định.

Theo quy định, giá trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản tương đương Giá cấp quyền khai thác cát tại mỏ (là giá cát chưa khai thác); các đơn vị trúng đấu giá chỉ được khai thác đúng trữ lượng được phê duyệt; để được cấp Giấy phép khai thác mỏ cát (trước khi khai thác), các đơn vị phải thực hiện thủ tục hành chính với trình tự, thủ tục: Lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc kế hoạch bảo vệ môi trường trình cấp thẩm quyền phê duyệt; Quyết định chủ trương đầu tư (Lập dự án, Thiết kế mỏ,..); Giấy phép khai thác khoáng sản; Hợp đồng thuê đất/xác định đơn giá thuê đất; xây dựng cơ sở vật chất phục vụ khai thác theo thiết kế mỏ được phê duyệt.

Theo công bố giá vật liệu xây dựng của Sở Xây dựng, giá cát đến chân công trình được xác định theo công thức: Giá cát tại nguồn cung cấp + Chi phí vận chuyển đến công trình (giá dịch vụ vận chuyển) + Chi phí bốc xếp + Chi phí vận chuyển nội bộ trong công trình + Chi phí hao hụt bảo quản tại hiện trường.

Như vậy, giá cát chưa khai thác (trong trường hợp này là giá trúng đấu giá quyền khai thác cát đối với 3 mỏ cát: Tây Đằng - Minh Châu, Châu Sơn, Liên Mạc lần lượt là 180.500đ/m3, 564.500đ/m3, 800.000đ/m3) và đối chiếu với giá vật liệu xây dựng cát san lấp và cát xây dựng đến chân công trình tại địa bàn Hà Nội do Sở Xây dựng công bố; Cát đổ nền 176.000đ/m3 - 202.000đ/m3.

Do đó theo cách hiểu thông thường 1m3 cát chưa khai thác (theo giá trúng đấu giá) đã cao hơn, thậm chí cao gấp nhiều lần so với giá cát đến chân công trình tại địa bàn Hà Nội; dẫn đến các dự án khai thác cát tại 3 mỏ cát này không thể có lợi nhuận khi các đơn vị thực hiện khai thác với trữ lượng cát sẽ được cấp phép. Khi xem xét chấp thuận chủ trương đầu tư, các dự án đầu tư sẽ vừa không đạt tiêu chí về lợi nhuận kinh tế, có thể tác động xấu đến an ninh kinh tế và trật tự xã hội.

Theo quy định của Luật Khoáng sản, sau khi được cấp Quyết định chủ trương đầu tư, đơn vị lập hồ sơ, trình cấp thẩm quyền phê duyệt cấp Giấy phép khai thác khoáng sản sẽ có bất cập khi không đáp ứng điều kiện về vốn chủ sở hữu, cụ thể: Vốn chủ sở hữu của 3 đơn vị tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản đủ điều kiện để tham gia đấu giá do đáp ứng tiêu chí cao hơn 30% tổng vốn đầu tư của các dự án khai thác khoáng sản đã được phê duyệt trên địa bàn Hà Nội (theo Quyết định số 5027/QĐ-UBND ngày 5/10/2023 của UBND thành phố về việc phê duyệt tổng vốn đầu tư các dự án khai thác khoáng sản, làm cơ sở đánh giá về tiêu chí vốn chủ sở hữu của đơn vị đăng ký tham gia đấu giá quyền khai thác khoáng sản trên địa bàn thành phố Hà Nội năm 2023).

Mặt khác, sau cuộc đấu giá tại 3 mỏ cát, vốn chủ sở hữu của 3 đơn vị trúng đấu giá nhỏ hơn 30% giá trúng đấu giá nên sẽ nhỏ hơn 30% tổng vốn đầu tư của dự án khai thác khoáng sản mà đơn vị phải lập sau khi trúng đấu giá. Do vậy không đủ điều kiện cấp phép theo quy định tại Điều 53 Luật Khoáng sản: "Nguyên tắc và điều kiện cấp Giấy phép khai thác khoáng sản: Tổ chức, cá nhân được cấp Giấy phép khai thác khoáng sản phải có vốn chủ sở hữu ít nhất bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án đầu tư khai thác khoáng sản".

Qua đó, UBND Thành phố yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 1087/CĐ-TTg ngày 11/11/2023 và của UBND thành phố, thực hiện ngay các biện pháp quản lý Nhà nước đối với kết quả đấu giá 3 mỏ cát: Châu Sơn; Liên Mạc (Thượng Cát), Tây Đằng - Minh Châu đã được kiểm tra, rà soát theo đúng quy định pháp luật.

Bên cạnh đó, khẩn trương rà soát, thực hiện đầy đủ các quy trình, thủ tục để tổ chức đấu giá quyền khai thác khoáng sản đối với 3 mỏ cát nêu trên theo đúng quy định pháp luật, báo cáo kết quả trước ngày 12/6/2024…

Theo Báo Chính phủ