Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) được thông qua gồm 9 chương, với 152 điều, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025.

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có báo cáo đầy đủ giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) trình Quốc hội xem xét, thông qua gửi đến các vị đại biểu Quốc hội.

Tòa án nhân dân tối cao cũng nhất trí đối với toàn bộ nội dung của dự thảo Luật và có góp ý vào dự thảo Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật về nội dung thu thập tài liệu, chứng cứ.

Về đổi mới Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân cấp huyện theo thẩm quyền xét xử (khoản 1 Điều 4), do còn ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo xây dựng 2 phương án và xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội bằng phiếu.

Cụ thể, phương án 1: Giữ nguyên quy định của Luật hiện hành về Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân cấp huyện; Phương án 2: Đổi mới Tòa án nhân dân cấp tỉnh thành tòa án nhân dân phúc thẩm, tòa án nhân dân cấp huyện thành Tòa án nhân dân sơ thẩm. Kết quả không có phương án nào đạt quá một nửa tổng số đại biểu tán thành.

Sau khi xin ý kiến các vị đại biểu, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, Tòa án nhân dân tối cao và Thường trực Ủy ban Tư pháp thống nhất đề nghị tiếp thu đa số đại biểu Quốc hội đã ghi phiếu, tiếp tục giữ nguyên quy định Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân cấp huyện như Luật hiện hành.

Thực hiện yêu cầu của Nghị quyết số 27, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng quy định của dự thảo Luật về Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân cấp huyện là phù hợp…

Về Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt (điểm đ khoản 1 Điều 4; mục 5 Chương IV), Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga cho biết, sau khi cân nhắc về sự cần thiết, cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn, ý kiến của nhiều vị đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc thành lập Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt như dự thảo Luật trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp, dự thảo Luật đã được chỉnh lý cho phép ghi âm toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc ghi hình chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định.

Việc ghi âm, ghi hình nêu trên phải được sự đồng ý của Chủ tọa phiên tòa, phiên họp, những người có liên quan theo quy định.

Đồng thời, trong trường hợp cần thiết để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn, Tòa án tiến hành ghi âm, ghi hình diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc sử dụng, cung cấp kết quả ghi âm, ghi hình của Tòa án được thực hiện theo quy định của pháp luật và giao Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quy định chi tiết.

Ngoài các nội dung nêu trên, dự thảo Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi) đã được tiếp thu, chỉnh lý các nội dung cụ thể khác như đã nêu trong Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý và dự thảo Luật.