Tại diễn đàn “Nhận diện thực trạng liên kết tiêu thụ, xuất khẩu sầu riêng Việt Nam” diễn ra vừa qua, bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Bảo vệ Thực vật (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết, 8 tháng đầu năm nay, Việt Nam đã xuất khẩu hơn 300.000 tấn sầu riêng tươi đến 24 thị trường. Còn với sầu riêng đông lạnh cũng có tới 23 thị trường xuất khẩu. Điều này cho thấy thị trường sầu riêng của Việt Nam tương đối đa dạng.

“Cục Bảo vệ Thực vật đang tiếp tục mở cửa thị trường cho quả sầu riêng sang Ấn Độ - thị trường tỷ dân rất tiềm năng. Như vậy nghĩa là sầu riêng còn nhiều dư địa thị trường để phát triển, miễn là chúng ta đảm bảo được tổ chức sản xuất và đảm bảo được chất lượng của thị trường”, bà Hương nói.

Ông Y Djoang Niê, Phó Chủ tịch UBND huyện Krông Pắc, tỉnh Đắk Lắk kiến nghị, Bộ Công Thương xem xét, hỗ trợ kết nối, tìm kiếm thị trường mới cho sản phẩm sầu riêng để tránh phụ thuộc quá nhiều vào thị trường Trung Quốc... Ông cho biết diện tích trồng sầu riêng trên địa bàn huyện Krông Pắc hiện có 7.157 ha, trong đó diện tích cho thu hoạch khoảng 3.000 - 3.200 ha (kể cả diện tích thu bói). Tổng sản lượng ước tính 57.000 - 60.000 tấn.

Cục Bảo vệ Thực vật đang tiếp tục mở cửa thị trường cho quả sầu riêng sang Ấn Độ - thị trường tỷ dân rất tiềm năng

Số liệu từ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, 8 tháng năm 2023, xuất khẩu rau quả mang về 3,45 tỷ USD, tăng 57,5% so với cùng kỳ năm ngoái.

Riêng mặt hàng sầu riêng mang về doanh thu xuất khẩu trên 1,2 tỷ USD, chiếm 30% tổng kim ngạch và gấp gần 3 lần so với kim ngạch cả năm 2022 (420 triệu USD). Sự tăng trưởng mạnh mẽ này bởi Quý II/2022 có Nghị định thư về các yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với xuất khẩu sầu riêng tươi từ Việt Nam sang Trung Quốc.

Hiện sầu riêng Việt Nam xuất khẩu chủ yếu sang Trung Quốc. Từ nay đến cuối năm, Việt Nam đang có thế mạnh xuất khẩu sầu riêng vào Trung Quốc với mùa vụ ở Tây Nguyên nghịch so với nhiều nước cũng đang đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường này.

Việt Nam có 422 vùng trồng và 153 cơ sở đóng gói đã được phê duyệt cùng 64 vùng trồng và 15 cơ sở đóng gói đang trong tình trạng hoàn thiện để được Trung Quốc cấp mã số. Bên cạnh đó, hơn 600 mã số vùng trồng và 50 cơ sở đóng gói sẽ gửi sang Trung Quốc để phê duyệt.

Sầu riêng được dự báo sẽ tiếp tục lập kỷ lục xuất khẩu khi ngày càng có sự đầu tư các vùng trồng theo tiêu chuẩn cao để xuất khẩu sang Trung Quốc và nhiều thị trường có yêu cầu khắt khe khác.

Cũng theo bà Nguyễn Thị Thu Hương, Trung Quốc vẫn đang là nước tiêu thụ 90% lượng sầu riêng tươi xuất khẩu của nước ta. Dù là thị trường lớn nhất nhưng cũng có quy định cụ thể và chặt chẽ nhất đối với sầu riêng.

Nghị định thư về các yêu cầu kiểm dịch thực vật đối với xuất khẩu sầu riêng tươi từ Việt Nam sang Trung Quốc đã được ký vào tháng 7/2022 và đến tháng 9/2022 đã xuất khẩu lô đầu tiên tại Đắk Lắk. Cho đến nay đã tròn một năm triển khai.

Cục Bảo vệ Thực vật đã nhận được thông báo của Tổng Cục Hải quan Trung Quốc (GACC) về trường hợp phát hiện một số lô hàng bị nhiễm đối tượng kiểm dịch thực vật trên sầu riêng và một số trái cây khác của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc.

Việc không kiểm soát hiệu quả các đối tượng kiểm dịch thực vật ngay từ vùng trồng và cơ sở đóng gói dẫn đến tình trạng các lô hàng không đáp ứng được quy định của Trung Quốc và làm mất uy tín hàng hoá xuất khẩu từ Việt Nam, thậm chí có nguy cơ mất thị trường xuất khẩu quan trọng này.

Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Thu Hương cho rằng khi xuất khẩu hàng hóa sang Trung Quốc, thương hiệu của từng doanh nghiệp rất quan trọng. Theo lý thuyết, những lô hàng chộp giật, mạo danh sớm muộn cũng sẽ phá sản, chỉ có những đơn vị làm ăn uy tín mới có thể tồn tại.

Tuy nhiên thực tế hành vi làm ăn chộp giật đang ảnh hưởng các doanh nghiệp làm ăn uy tín, tác động xấu đến thương hiệu sầu riêng Việt Nam.

Bà Hương khuyến nghị những đơn vị, cơ sở vùng trồng nếu phát hiện có trường hợp mạo danh mã số vùng trồng, cần báo cáo ngay với chi cục bảo vệ thực vật địa phương để có giải pháp ngay bởi “không ai bảo vệ thương hiệu tốt hơn chính mình”.

“Hiện nay các đối thủ của chúng ta như Thái Lan, Malaysia, Philippines… liên tục đầu tư vào khoa học công nghệ. Họ đã xây dựng được thương hiệu và định vị, định danh trên thị trường quốc tế. Nếu chúng ta cứ ngủ quên trên chiến thắng, tự ru ngủ mình là số 1, duy nhất thì sẽ thua ngay từ lúc bắt đầu”, bà Nguyễn Thị Thu Hương nói.

Lãnh đạo Cục Bảo vệ Thực vật mong muốn trong thời gian tới, cả chuỗi giá trị ngành sầu riêng sẽ cùng nhau nâng cao trách nhiệm cộng đồng, tuân thủ đúng quy định của Việt Nam và các nước xuất khẩu, cùng nhau hợp tác và hỗ trợ để xây dựng thương hiệu sầu riêng Việt Nam.