Thông tin trên được ông Lê Quốc Anh- Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Bưu điện Việt Nam (Vietnam Post) chia sẻ tại Hội nghị tổng kết thi hành Luật Bưu chính. Theo ông, cùng với sự bùng nổ hoạt động thương mại điện tử, cơ cấu thị phần bưu chính chuyển phát đã có sự dịch chuyển mạnh mẽ. Mặt khác, các sàn thương mại điện tử xuất hiện ngày càng nhiều và mở rộng hoạt động chuyển phát bưu gửi đến tận người nhận thay vì phụ thuộc vào các doanh nghiệp bưu chính. Vì vậy, Luật Bưu chính sửa đổi cần bổ sung các quy định đối với hoạt động bưu chính phục vụ thương mại điện tử (bao gồm thương mại điện tử xuyên biên giới), hoạt động cung cấp dịch vụ bưu chính của các sàn thương mại điện tử.

Tương tự, ông Đinh Thanh Sơn- Phó Tổng giám đốc Tổng công ty CP Bưu chính Viettel đề nghị xem xét bổ sung điều kiện kinh doanh đối với doanh nghiệp bưu chính có hoạt động chuyển phát hàng hóa thương mại điện tử và thu hộ COD, tương tự như các điều kiện cung cấp dịch vụ trung gian thanh toán, bao gồm: vốn điều lệ tối thiểu, biện pháp đảm bảo khả năng thanh toán, điều kiện về nhân sự, điều kiện về hạ tầng kỹ thuật để tạo khuôn khổ pháp lý, hạn chế trường hợp người sử dụng dịch vụ bưu chính bị chiếm dụng hoặc chiếm đoạt tiền COD.

Theo đại diện Công ty cổ phần Bamboship, hiện có tình trạng người mua hàng và người bán hàng trục lợi bằng các phương thức như đặt hàng ảo, “bom hàng” dẫn đến tổn thất chi phí cho các doanh nghiệp vận chuyển, nhưng Luật Bưu chính 2010 chưa có chế tài đối với người sử dụng dịch vụ bưu chính trong những trường hợp này.

Do đó, Bamboship kiến nghị Bộ TT-TT nghiên cứu có thêm nội dung quy định về chế tài xử lý người dùng có hành vi đặt hàng ảo, “bom hàng”.

Theo báo cáo của Allied Market Research, trong năm 2022, tỷ lệ thanh toán COD (Cash On Delivery) tại Việt Nam chiếm tới hơn 80%, trong đó tỷ lệ trả hàng trung bình rơi vào khoảng 15% - 20%, điều này cho thấy người mua hàng lựa chọn phương thức COD chủ yếu vì lý do không tin tưởng vào sản phẩm được quảng cáo trên mạng và phải trực tiếp nhận hàng và kiểm tra thì mới an tâm trả tiền.

Trong giai đoạn vừa qua, việc sử dụng COD trong thương mại điện tử tại Việt Nam mang lại tiện lợi cho người tiêu dùng nhưng cũng tiềm ẩn nhiều hạn chế và thách thức cả cho người bán và dịch vụ giao hàng.

Trung tâm Tin học và Công nghệ số - Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho hay, thanh toán bằng COD cũng mang lại nhiều rủi ro.

Cụ thể, về quản lý tiền mặt và rủi ro an ninh, việc thu tiền mặt tại điểm giao hàng đòi hỏi phải có một quy trình quản lý tiền mặt chặt chẽ, từ việc thu tiền đến việc chuyển tiền về công ty. Điều này không chỉ tăng chi phí vận hành mà còn tiềm ẩn rủi ro về an ninh tiền mặt và nguy cơ mất mát do gian lận hoặc cướp giật.

Về gian lận và hoàn hàng, COD cũng mở ra cánh cửa cho các hành vi gian lận, như việc đặt hàng giả mạo hoặc không thanh toán khi nhận hàng. Ngoài ra, tỷ lệ hoàn hàng thường cao hơn so với các phương thức thanh toán trực tuyến, gây tổn thất cho người bán và làm tăng chi phí logistics.

Bên cạnh đó, tốc độ giao dịch trong thanh toán bằng tiền mặt khi giao hàng thường kéo dài thời gian giao dịch, từ việc kiểm tra sản phẩm đến việc thu tiền, làm chậm quy trình giao hàng và ảnh hưởng đến trải nghiệm khách hàng.

Do đó, Trung tâm này đang triển khai Hệ thống Giải quyết tranh chấp trực tuyến trong thương mại điện tử có tích hợp thanh toán đảm bảo (Escrow).