Tại Việt Nam, theo báo cáo của Google, Temasek và Bain & Company, quy mô thương mại điện tử hiện đạt giá trị 21 tỷ USD và dự kiến đến năm 2025 sẽ tăng lên 57 tỷ USD.

Báo cáo cũng ghi nhận có đến 8 triệu người tiêu dùng kỹ thuật số mới kể từ khi đại dịch bùng phát. Đây là dấu hiệu tích cực cho thấy, người dân đã dần quen với các hoạt động mua sắm trên Internet.

Tại Hội thảo “Thương mại điện tử mở đường cho doanh nghiệp trong bình thường mới” diễn ra chiều ngày 22/3, các chuyên gia đều đồng nhất rằng trong bối cảnh dịch bệnh, thương mại điện tử là trợ lực không thể thiếu cho doanh nghiệp bứt phá, tìm đường ra biển lớn.

Thương mại điện tử mở cơ hội để các doanh nghiệp tìm hiểu và kết nối trực tiếp với các sàn giao dịch, để hiện thực hóa các ý tưởng và kế hoạch kinh doanh dựa trên mục tiêu chuyển đổi số.

Quy mô thương mại điện tử sẽ đạt mức 57 tỷ vào 2025

Bà Lê Thị Hà, Trưởng phòng Chính sách, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, khảo sát 47 quốc gia từ tháng 1/2018 đến tháng 9/2021, tỷ lệ chi tiêu trực tuyến trong tổng chi tiêu toàn cầu tăng mạnh, nhất là thời điểm đỉnh dịch, khoảng 14,9%, so với trước thời điểm đó (năm 2019) là 10,3%.

Những con số này chứng minh cho sự lạc quan của bức tranh thương mại điện tử. “Dù đối mặt với nhiều thách thức bởi Covid-19, doanh nghiệp áp dụng được chuyển đổi số vẫn có cơ hội riêng”, bà Hà nhấn mạnh.

Cũng theo bà Lê Thị Hà, mặc dù dịch bệnh diễn biến phức tạp song doanh nghiệp có rất nhiều cơ hội để mở rộng kinh doanh từ hành vi tiêu dùng (hơn 81% người tiêu dùng thay đổi hành vi mua sắm khi đại dịch bùng phát và hơn 90% cho rằng sẽ tiếp tục mua sắm) cho tới sự tăng trưởng khách hàng.

Thị trường thương mại điện tử của Việt Nam sẽ đạt mức 57 tỷ vào năm 2025

Báo cáo của một số sàn thương mại điện tử lớn hiện nay cũng cho thấy, lượng người bán tăng đột biến từ những đơn vị phi thành thị, tăng khoảng 40% năm 2021.

Bên cạnh người bán ngoài thành phố, một số sàn lớn cũng ghi nhận doanh nghiệp thực phẩm đồ uống, đồ tươi sống cũng tham gia sàn, điều không phổ biến trước đây. Sáu tháng đầu năm 2021, ở khu vực phi thành thị có khoảng 8.000 hộ nông dân tiếp cận, 15.000 mặt hàng nông sản được đưa lên sàn, tăng khoảng 91% so với cùng kỳ 2020.

Một cơ hội khác cho doanh nghiệp là mặt hàng tiêu dùng hiện nay đa dạng, ngoài mỹ phẩm thời trang, còn có sản phẩm tươi sống, đồ ăn nhanh.

Đặc biệt, với những phương thức thanh toán điện tử mới xuất hiện, tỷ lệ người mua sắm trực tuyến thông qua phương thức thanh toán ví điện tử cũng ngày một gia tăng.

Theo ông Nguyễn Đức Trung, Phó Cục trưởng Cục Phát triển doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, mặc dù Covid-19 ảnh hưởng nghiêm trọng tới nền kinh tế song thương mại điện tử Việt Nam vẫn tăng trưởng và hấp dẫn nhất khu vực Đông Nam Á.

Trong đó, năm 2020 tốc độ tăng trưởng của thương mại điện tử Việt Nam là 18%, trở thành nước duy nhất trong Đông Nam Á có mức tăng trưởng 2 con số.

Với 61 triệu người dùng smartphone, các chuyên gia thuộc Dự án Tăng cường năng lực cạnh tranh khu vực tư nhân Việt Nam (IPSC) cho rằng thị trường thương mại điện tử của Việt Nam sẽ đạt mức 57 tỷ vào năm 2025.

Doanh nghiệp nhỏ và vừa khó nắm bắt cơ hội

Dù cơ hội mà thương mại điện tử đem đến cho doanh nghiệp rất lớn nhưng theo ông Mark Birnbaum, đại diện Dự án IPSC, với hơn hơn 97% doanh nghiệp Việt Nam ở quy mô siêu nhỏ, nhỏ và vừa, khu vực kinh tế tư nhân phải đối mặt với rất nhiều thách thức để nắm bắt cơ hội thương mại điện tử thành công.

“Những thách thức nổi bật nhất là kiến thức và kỹ năng của các doanh nghiệp hạn chế về mặt kiến thức và kỹ năng trong việc phát triển, sử dụng và quản trị trang web của công ty và các nền tảng thương mại điện tử, phát triển sản phẩm, quản lý dữ liệu, tiếp thị kỹ thuật số, hậu cần và thanh toán điện tử, thiếu vốn đầu tư và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin kinh doanh đầy đủ”, ông Mark nhận định.

Vì vậy, IPSC đã thiết kế 5 gói dịch vụ hỗ trợ toàn diện phù hợp với nhu cầu của các doanh nghiệp nhỏ và đang phát triển bao gồm: Thích ứng & Tăng trưởng, Mở rộng thị trường, Ứng dụng Kinh doanh Số, Nâng cao Năng lực Tài chính và Nâng tầm Giá trị Việt.

Tiềm năng là vậy, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng, doanh nghiệp có quy mô nhỏ và vừa vẫn sẽ rất khó nắm bắt cơ hội thương mại điện tử để phát triển bứt phá

Trong khi đó, bà Vũ Thị Thư, Giám đốc kinh doanh khu vực Hà Nội Sàn thương mại điện tử Tiki lại cho rằng các doanh nghiệp khi làm việc trên sàn cần hiểu rõ 4 nội dung lớn: cơ chế riêng từng sàn; thị trường (ngách, mảng, đối thủ); chiến lược ngắn lẫn dài hạn; cuối cùng là cần đầu tư dài hạn.

“Tuy vậy, doanh nghiệp không cần quá lo lắng vì các sàn có kế hoạch phát triển, hỗ trợ cho mọi doanh nghiệp. Chiến lược này cũng phù hợp doanh nghiệp phát triển sẵn trên sàn, giúp doanh nghiệp nhìn ra những thiếu sót để củng cố chiến lược”, bà Thư chia sẻ.

Bà Trần Như An - Cố vấn năng lực cạnh tranh và Quản lý dự án IPSC - USAID – cũng chia sẻ, hiện thị trường thương mại điện tử Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều khó khăn, do hầu hết doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp nhỏ trong nước chưa thể cạnh tranh với đối thủ toàn cầu, chưa đáp ứng nhu cầu người dùng, chất lượng, thiết kế sản phẩm trong nước, không tạo sự khác biệt trong sản phẩm. Do đó cần đào tạo nâng cao năng lực các đơn vị, đầu tư hệ thống, năng lực kho bãi, giao thông vận tải, hệ thống thanh toán, bảo mật thông tin...

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia vẫn lạc quan, những yếu tố này doanh nghiệp hoàn toàn có thể khắc phục được nếu có đủ niềm tin và hướng tiếp cận đúng đắn với TMĐT.