Vấn nạn hàng giả gây xói mòn sức sản xuất trong doanh nghiệp

Tại Tọa đàm “Bảo vệ thương hiệu trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ” do Tạp chí Công Thương tổ chức mới đây, các chuyên gia đều cho rằng, phương thức thủ đoạn vi phạm ngày càng tinh vi và luôn thay đổi. Hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ đã và đang gây xói mòn sức sản xuất của doanh nghiệp.

Tham dự Tọa đàm, Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (QLTT) Trần Hữu Linh cho rằng, từ giữa năm 2022 khi dịch Covid-19 có dấu hiệu dừng hẳn thì vấn nạn hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bắt đầu sôi động trở lại và một năm vừa qua, công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường luôn được lực lượng Quản lý thị trường (QLTT) cả nước chú trọng.

Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh tham dự Tọa đàm “Bảo vệ thương hiệu trước vấn nạn hàng giả, hàng nhái, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ”

Qua quá trình kiểm tra, kiểm soát, Tổng Cục trưởng cho rằng, các hành vi vi phạm về hàng giả, hàng xâm phạm quyền được thể hiện trong 3 khía cạnh. Thứ nhất, đối với các vấn đề về thương hiệu và nhãn hiệu của sản phẩm. Thứ hai là chủng loại sản phẩm bị làm giả, xâm phạm quyền. Thứ ba là phương thức kinh doanh sản phẩm hàng giả, hàng xâm phạm quyền.

Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh phân tích, đối với các vi phạm liên quan đến thương hiệu và nhãn hiệu, có thể nói trong vòng một năm trở lại, QLTT kiểm tra và phát hiện nhiều vụ việc vi phạm liên quan đến các thương hiệu, nhãn hiệu nổi tiếng ở trong và ngoài nước.

“Từ những sản phẩm tiêu dùng hàng ngày như bột ngọt Ajinomoto, mỳ tôm Hảo Hảo đến sản phẩm dầu gội, sữa tắm, mỹ phẩm của P&G, đồ chơi trẻ em của Lego, mặt kính bếp từ của Đức... bị làm giả rất nhiều tại thị trường Việt Nam”, Tổng Cục trưởng chỉ rõ và cho biết, một năm trở lại đây, Tổng cục QLTT liên tiếp nhận được yêu cầu và đề nghị phối hợp của các Tập đoàn, tổ chức lớn ở nước ngoài về công tác phối hợp, ngăn chặn hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

“Trong vòng 1 tháng, Tổng cục QLTT đã 2 lần làm việc với đại diện của Tập đoàn Lego và các đơn vị liên quan về vấn đề xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của sản phẩm Lego ở thị trường Việt Nam”, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh dẫn chứng và khẳng định, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, thiệt hại đầu tiên chính là người tiêu dùng. Cùng với đó, doanh nghiệp cũng bị ảnh hưởng rất lớn.

"Sử dụng các sản phẩm bị làm giả ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của người tiêu dùng, doanh nghiệp; nguy hiểm nhất là làm xói mòn sức sản xuất của doanh nghiệp khi phải cạnh tranh với hàng giả. Hàng giả vừa rẻ, người dân thì vẫn thỏa hiệp trong việc mua hàng giả. Do vậy thương hiệu sản phẩm của doanh nghiệp đang bị chịu nhiều thiệt thòi đối với vấn nạn hàng giả như hiện nay", Tổng Cục trưởng phân tích.

Trong khi đó, ở trong nước, nhiều mặt hàng của các doanh nghiệp Việt Nam liên quan đến thực phẩm, đồ ăn, thức uống, quần áo, mỹ phẩm... cũng bị làm giả rất nhiều. Minh chứng, trong 6 tháng đầu năm, lực lượng QLTT cả nước đã kiểm tra, phát hiện hàng ngàn vụ vi phạm liên quan đến hành vi sản xuất, kinh doanh hàng giả.

Ở góc độ thứ hai, liên quan đến sản phẩm bị làm giả, người đứng đầu lực lượng cho rằng, hàng hóa bị làm ở tất cả các chủng loại, mặt hàng. Trước, chúng ta thấy hàng giả thường xảy ra ở những mặt hàng thời trang, quần áo, mỹ phẩm... thì nay, thuốc tân dược, thực phẩm chức năng... cùng bị làm giả rất nhiều.

“Đầu tháng 6 vừa qua, Cục QLTT Hà Nội đã phối hợp, ngăn chặn kịp thời một cơ sở sản xuất chuẩn bị đưa ra thị trường 12.000 sản phẩm thực phẩm chức năng giả. Để đánh lừa người tiêu dùng, các đối tượng đã sử dụng tem chống hàng giả nghi bị làm giả để dán lên bao bì”, Tổng Cục trưởng thông tin và cho rằng, hành vi này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người dùng.

Liên quan đến phức thức, thủ đoạn, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh cho biết, hàng giả đến từ nguồn nhập lậu từ các nước có đường biên giới với Việt Nam và hàng giả được sản xuất ngay chính trong nội địa.

“Phương thức, thủ đoạn sản xuất kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm quyền của các đối tượng rất tinh vi và luôn thay đổi, gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường”, Tổng Cục trưởng chia sẻ.

Phương thức, thủ đoạn sản xuất kinh doanh hàng giả, hàng xâm phạm quyền của các đối tượng rất tinh vi và luôn thay đổi, gây nhiều khó khăn cho lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường

Song cũng theo người đứng đầu lực lượng QLTT, 2,3 năm trở lại đây, bên cạnh những tác động tích cực thì thương mại điện tử đã và đang trở thành “mảnh đất màu mỡ” để các đối tượng lợi dụng, kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

6 tháng đầu năm, lực lượng QLTT cả nước đã kiểm tra gần 3.000 vụ liên quan đến hàng giả và xử phạt gần 30 tỉ đồng. Tuy nhiên, đây vẫn là con số khiêm tốn, số liệu này chưa đủ để minh họa hết được sự nguy hiểm của vấn nạn hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trên thị trường Việt Nam.

Ưu tiên các giải pháp phòng ngừa trong chống hàng giả

Khẳng định quan điểm, trong công tác đấu tranh chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ phải ưu tiên việc phòng ngừa, do đó, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh, trong năm 2023 và những năm tiếp theo, thay vì kiểm tra, kiểm soát thường xuyên, lực lượng QLTT cả nước sẽ chủ động giám sát, ưu tiên phòng ngừa, đặt mục tiêu trở thành lực lượng phản ứng nhanh, hoạt động 24/7.

Bởi theo người đứng đầu lực lượng QLTT, việc kiểm tra của lực lượng QLTT hay các lực lượng chức năng như Công an, Hải quan… chỉ là phần ngọn, khi thấy có dấu hiệu thì đi kiểm tra. Bên cạnh đó, các chủ thể, từ người bán, người sản xuất cho đến người tiêu dùng là người mua hàng đều phải có trách nhiệm trong cuộc chiến chống hàng giả. Do vậy, cần phải ưu tiên những giải pháp mang tính phòng ngừa.

Trong công tác đấu tranh chống hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ phải ưu tiên việc phòng ngừa, Tổng Cục trưởng nhấn mạnh

Để nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh cho rằng, thời gian tới, lực lượng QLTT sẽ tập trung vào 3 nhiệm vụ chính để bảo vệ thương hiệu. Một là, triển khai kế hoạch trọng điểm về chống hàng giả tại hơn 20 tỉnh, thành phố có nhiều tụ điểm nổi cộm về hàng giả. Hai là, triển khai đồng bộ các biện pháp phòng, chống trên không gian mạng Internet. Ba là, tổ chức các chuyên đề kiểm tra đột xuất các đối tượng bán hàng trên mạng xã hội.

"Chúng tôi xin khẳng định, việc kiểm tra, rà soát hàng giả và hàng nhái trên mạng sẽ là ưu tiên số một của lực lượng quản lý thị trường từ nay đến năm 2025", Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh.

Trong thời gian qua, về mặt chính sách pháp luật, Tổng cục QLTT được Bộ, Thủ tướng Chính phủ giao xây dựng nhiều văn bản ở cấp nghị định, thông tư để có biện pháp kiểm tra cũng như có những chế tài ở mức độ có thể răn đe những đối tượng làm hàng giả và hầu hết những mức xử phạt vi phạm hành chính hiện nay đối với hàng giả đều là khung cao nhất, đấy là về mặt chính sách.

Về mặt thực thi, 3 năm trở lại đây, lực lượng đã có nhiều giải pháp mới để đấu tranh ngăn ngừa hàng giả, trong đó tập trung xây dựng những tuyến trọng điểm, địa bàn trọng điểm. Trong địa bàn có những tụ điểm nào nổi cộm về hàng giả thì ưu tiên xử lý những tụ điểm ấy trước.

"Chúng ta đều biết ở Hà Nội có một thời gian rất dài ở khu vực Hoàn Kiếm, xung quanh Bờ Hồ, Hàng Gai, Hàng Bông, chợ Đồng Xuân, Hàng Ngang, Hàng Đào... bán hàng giả rất nhiều và khách mua là những người du lịch trong nước và nước ngoài. Nhưng bây giờ chúng ta có thể thấy rằng tỷ lệ bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ ở những tuyến chúng tôi gọi là tuyến địa bàn nổi cộm đã giảm đi đáng kể. Hay trong TP. Hồ Chí Minh, ở tuyến quận 1, trung tâm như chợ Bến Thành hay Saigon Square… lực lượng cũng thường xuyên, liên tục tăng cường việc kiểm tra, xử phạt", Tổng Cục trưởng dẫn chứng.

Bên cạnh nhiệm vụ chuyên môn kiểm tra, rà soát, nắm tình hình thị trường, từ cuối năm 2021 đến nay, Tổng cục QLTT tổ chức triển khai nhiều hình thức tuyên truyền trực quan, giúp người dân phân biệt hàng giả, hàng xâm phạm sở hữu trí tuệ, điển hình là việc mở cửa Phòng trưng bày hàng giả, hàng vi phạm ở 62 Tràng Tiền, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội.