Cơ hội lớn để mở rộng thị trường xuất khẩu

Với lợi thế phát triển nông nghiệp, nông sản và thực phẩm chế biến của Việt Nam hiện đã có mặt tại trên 180 quốc gia và vùng lãnh thổ. Đồng thời, rất nhiều ngành trong lĩnh vực này đã đóng góp hơn 1 tỷ USD vào kim ngạch xuất khẩu hằng năm, đặc biệt như thủy sản đã đóng góp hơn 10 tỷ USD vào tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam.

Song, mới đây, Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương cho biết, dù tình hình thế giới đã có những phục hồi tích cực, tuy vậy, ngành chế biến thực phẩm được dự báo sẽ tiếp tục gặp những trở ngại về mặt vĩ mô và môi trường kinh doanh trong năm 2023. Cụ thể, những cú sốc về chuỗi cung ứng tại các thị trường xuất khẩu làm giá nguyên, nhiên, vật liệu, giá cước vận chuyển tăng cao khiến giá thành hàng hóa ở mức cao, nhu cầu tiêu giảm, ảnh hưởng sức cạnh tranh của hàng hóa, sản phẩm xuất khẩu của Việt Nam.

Ngành chế biến thực phẩm được dự báo sẽ tiếp tục gặp những trở ngại về mặt vĩ mô và môi trường kinh doanh trong năm 2023

Mặc dù vậy, với xu hướng hội nhập của đất nước, ngành chế biến thực phẩm có cơ hội lớn để mở rộng và đa dạng quan hệ hợp tác với các nước để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc tế. Đồng thời, các hiệp định thương mại tự do (FTA) tiếp tục thực thi lộ trình cắt giảm thuế quan cũng mở ra nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp trong ngành phát triển, tăng cường cơ hội xuất khẩu. Đặc biệt, thị trường tỷ dân Trung Quốc đã mở cửa trở lại sẽ thuận lợi hơn cho các doanh nghiệp xuất khẩu các sản phẩm thực phẩm chế biến.

Dù sức cạnh tranh rất lớn trên thị trường xuất khẩu, song Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại Vũ Bá Phú thẳng thắn nhìn nhận, các mặt hàng nông, lâm thủy sản của Việt Nam phần nhiều vẫn xuất khẩu chủ yếu sản phẩm thô và qua đường tiểu ngạch. Các mặt hàng nông, lâm, thủy sản và thực phẩm chế biến của Việt Nam vẫn đang phải chịu sức ép cạnh tranh gay gắt từ các nước trong khu vực ASEAN, châu Á hay của chính khách hàng lớn của các doanh nghiệp Việt Nam là Trung Quốc.

Bên cạnh đó, các thị trường nhập khẩu và tiêu thụ điều hàng đầu thế giới như Hoa Kỳ, EU, Trung Quốc... ngày càng gia tăng yêu cầu về tính bền vững đối với sản phẩm bao gồm các khía cạnh xã hội, môi trường và kinh tế trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

Chú trọng tính bền vững

Tại Hội nghị giao ban xúc tiến thương mại với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tháng 2/2023” với chủ đề cơ hội xuất khẩu thực phẩm chế biến vào thị trường châu Á - Thái Bình Dương và châu Phi diễn ra hôm 28/2, các chuyên gia cho rằng, dư địa cho xuất khẩu thực phẩm, thực phẩm chế biến của Việt Nam vào các thị trường châu Á, châu Phi và châu Đại Dương còn rất lớn. Tuy nhiên, để chinh phục được các thị trường này cần chú trọng đến tính bền vững cũng như nắm bắt những thay đổi thị hiếu tiêu dùng.

Cụ thể, chia sẻ về thị trường Algeria, ông Hoàng Đức Nhuận - Tham tán, Thương vụ Việt Nam tại Algeria thông tin, mặc dù Chính phủ Algeria thực hiện chính sách hạn chế nhập khẩu với những mặt hàng trong nước có thể sản xuất, nhưng nông sản và thực phẩm chế biến của Việt Nam vẫn có tiềm năng xuất khẩu sang thị trường này, như cà phê chưa rang xay, tiêu, gia vị, hạt điều, cá basa, cá ngừ, sữa bột .

“Do Algeria là quốc gia Hồi giáo, vì vậy chứng chỉ Halal là điều điều kiện cần để hàng hoá có thể nhập khẩu vào thị trường này. Đối tác Algeria ưu tiên tiếp xúc trực tiến và có nhu cầu cao với hàng hoá có giá cả vừa phải. Doanh nghiệp xuất trong nước lưu ý các yếu tố này khi xuất khẩu hàng hoá sang Algeria”, ông Hoàng Đức nhuận lưu ý.

Cơ hội mở rộng thị trường xuất khẩu cho ngành chế biến thực phẩm

Liên quan đến các tiêu chuẩn chất lượng hàng hóa, ông Nguyễn Phú Hoà - Tham tán, Thương vụ Việt Nam tại Australia cũng cho biết, thời gian qua nhiều mặt hàng nông sản, thực phẩm của Việt Nam xuất hiện trên thị trường Australia như tôm, cá tra, ba sa đã được sơ chế, chế biến được bán với số lượng lớn. Tuy nhiên, Australia có tiêu chuẩn nghiêm ngặt với các mặt hàng thực phẩm chế biến; bao bì sản phẩm chú trọng đến yếu tố môi trường; xuất xứ hàng hoá cũng phải được ghi rõ ràng và nổi bật trên bao bì sản phẩm.

Đối với doanh nghiệp đang có đơn hàng chuẩn bị xuất khẩu sang thị trường Úc cần đảm bảo việc hàng hóa đã đáp ứng các điều kiện nhập khẩu an toàn sinh học và chuẩn bị đầy đủ tài liệu nhập khẩu tối thiểu theo quy định của Australia; đảm bảo các thùng chứa hàng hóa và thực phẩm nhập khẩu phải tuân thủ đúng yêu cầu, sạch sẽ để hạn chế các rủi ro sẽ ảnh hưởng tới tiến độ kiểm tra hàng hóa.

Để hỗ trợ tăng xuất khẩu hàng hoá Việt Nam sang thị trường Australia, Thương vụ Việt Nam ở nước sở tại đang và tiếp tục nỗ lực tăng sự hiện diện của gian hàng Việt Nam tại các hội chợ tại Australia. Thực hiện các chương trình tăng trải nghiệm của người tiêu dùng Australia với hàng Việt Nam. Đưa hàng Việt Nam tới các bang xa.

“Doanh nghiệp trong nước gửi hàng mẫu trưng bày tại khu vực trưng bày hàng hoá Việt Nam tại Australia nhằm tăng tính nhận diện và quảng bá cho hàng Việt”-ông Nguyễn Phú Hoà đề xuất.

Trong khi đó, tại thị trường Malaysia, ông Lê Phú Cường - Tham tán, Thương vụ Việt Nam tại Malaysia thông tin, có nhiều cơ hội cho thực phẩm chế biến của Việt Nam mở rộng xuất khẩu sang Malaysia. Nguyên do thiếu hụt nguồn cung nội địa của Malaysia; hình thức bán lẻ của nước sở tại phát triển ngày một nhanh; thu nhập khả dụng của người dân có xu hướng cao, yêu cầu với sản phẩm chất lượng cao; người Việt Nam sinh sống và làm việc tại Malaysia lớn là kênh quảng bá và tiêu thụ tốt mặt hàng thực phẩm chế biến.

Tuy nhiên, cũng như các quốc gia hồi giáo khác, thị trường Malaysia yêu cầu chúng chỉ Halal với sản phẩm thực phẩm nhập khẩu, quy trình này khá phức tạp và tốn kém cho doanh nghiệp. Hàng Việt Nam xuất khẩu sang Malaysia xác định phải cạnh tranh gay gắt với hàng hoá đến từ Trung Quốc, Australia… “Thương vụ Việt Nam tại Malaysia sẵn sàng hỗ trợ và đồng hành cùng doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu hàng hoá sang thị trường nước sở tại”, ông Lê Phú Cường cam kết.