Đây là thông tin được đưa ra tại Tọa đàm “Cao điểm chống buôn lậu, sản xuất hàng giả, hàng nhái bảo vệ doanh nghiệp, người tiêu dùng” do Báo Công Thương tổ chức sáng 16/12/2022.

Thay đổi cung đường vận chuyển hàng lậu

Tại Tọa đàm, nêu lên thực trạng của vấn nạn buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, ông Trần Hữu Linh- Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công Thương) cho biết, từ đầu năm 2022, Bộ Công Thương và các Bộ, ngành đã dự báo sức mua của người dân sẽ tăng cao do trước đó đại dịch Covid-19 bùng phát, diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, cũng trong giai đoạn dịch, thương mại điện tử bùng nổ, kéo theo nhiều thách thức, trở ngại. Dù sức mua đã tăng trở lại nhưng những dự báo về hàng lậu, hàng giả, sản xuất kinh doanh hàng hóa nội địa cũng đã xảy ra. Trong thời gian qua, lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã kiểm tra ở nhiều địa phương nhận thấy rằng, vấn nạn hảng giả, gian lận thương mại xuất hiện ở nhiều nơi, ở nhiều địa phương lớn, cả địa bàn hẻo lánh với những vụ việc quy mô lớn, liên tỉnh.

Cũng theo Tổng Cục trưởng, năm 2022, tình trạng hàng lậu vận chuyển qua đường mòn, lối mở ở khu vực miền Bắc là hầu như không có. Thay vào đó, hàng lậu, hàng giả chuyển hướng đi theo các cửa khẩu tại miền Trung, Tây Nam Bộ, thậm chí hàng giả còn vận chuyển ngược ra phía Bắc.

Qua công tác kiểm tra tại một số địa phương như: Tuyên Quang, Bình Dương, Thanh Hóa... tình trạng vận chuyển hàng giả, hàng lậu, gian lận thương mại vẫn tiếp tục phát triển, quy mô lớn hơn, tổ chức bài bản hơn. Thủ đoạn, phương thức đưa hàng lậu vào nội địa ngày càng tinh vi, rất khó phát hiện.

Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh tham dự Tọa đàm "Cao điểm chống buôn lậu, sản xuất hàng giả, hàng nhái bảo vệ doanh nghiệp, người tiêu dùng”

Điển hình, cuối tháng 11/2022 vừa qua, lực lượng Quản lý thị trường đã kiểm tra, bắt quả tang 5 kho chứa và xưởng sản xuất, pha chế hàng chục nhãn hiệu dầu gội, sữa tắm giả các thương hiệu ở xã Vĩnh Lộc, H.Bình Chánh, TP.HCM. “Qua đấu tranh, chúng tôi phát hiện, lượng lớn hàng giả, hàng nhái sản xuất trong nước nhưng lại vận chuyển, đưa sang biên giới, rồi nhập lại về Việt Nam”, Tổng Cục trưởng thông tin.

Chung quan điểm, ông Nguyễn Minh Tuấn - Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo 389 quốc gia cũng cho rằng, có thể thấy sau khi Chính phủ chủ trương thích ứng an toàn, linh hoạt và kiểm soát hiệu quả dịch bệnh Covid-19, hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa trở lại bình thường nên tình hình buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả có chiều hướng gia tăng, nhất là trên các tuyến biên giới, vùng biển, hàng không và địa bàn nội địa với phương thức, thủ đoạn mới và tinh vi hơn.

Các mặt hàng lợi dụng để buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả chủ yếu là hàng tiêu dùng, thiết yếu như xăng dầu, khoáng sản, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, gỗ và sản phẩm từ gỗ, vật tư nông nghiệp, sản phẩm và nguyên liệu sản phẩm dược phẩm, thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, vật tư y tế, sản phẩm và nguyên liệu may mặc, sắt, thép, vật liệu xây dựng, cơ khí, điện tử, linh kiện điện tử, điện thoại di động, kim khí quý, đá quý, ngoại tệ, rượu, bia, sữa, đường cát, thuốc lá, bánh kẹo và các mặt hàng cấm như ma túy, vũ khí, pháo nổ, vật liệu nổ, động vật hoang dã.

Bên cạnh đó, hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, hoạt động gian lận về thuế, vi phạm về giá, lợi dụng môi trường thương mại điện tử để kinh doanh, vận chuyển, tiêu thụ hàng nhập lậu, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ... Các hành vi này tuy không phức tạp nhưng diễn ra trên hầu hết các địa bàn, nhất là ở khu vực đô thị, các địa bàn trọng điểm các tỉnh Yên Bái, Tuyên Quang, Bắc Kạn, Thái Nguyên, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình.

Đơn cử, tại 13 tỉnh Lào Cai, Thái Nguyên, Tuyên Quang, Điện Biên, Lai Châu, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Yên Bái, Bắc Kạn, Cao Bằng, Hòa Bình, Sơn La, Hà Giang, thời gian qua đã ghi nhận 15.631 vụ buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, tăng 46% so với cùng kỳ năm 2021. Các lực lượng chức năng đã xử lý vi phạm hành chính 11.478 vụ, tăng 44,9% so với cùng kỳ năm 2021.

Trong đó, buôn bán, vận chuyển trái phép hàng cấm, lậu là 3.551 vụ; gian lận thương mại, gian lận thuế 9.154 vụ; hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ 267 vụ. Các địa phương đã khởi tố 2.764 vụ án hình sự, tăng 450% so với cùng kỳ năm 2021, với 3.268 đối tượng, tăng 780% so với cùng kỳ năm 2021; thu nộp ngân sách nhà nước hơn 429,3 tỷ đồng, tăng 45,9% so với cùng kỳ năm 2021.

Phối hợp, quyết tâm đẩy lùi nạn hàng giả

Tới đây, dịp cuối năm chắc chắn sẽ là khoảng thời gian cao điểm gia tăng các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, do vậy, để ngăn chặn hiệu quả vấn nạn này, Phó Chánh Văn phòng Nguyễn Minh Tuấn cho rằng, cần tập trung xây dựng, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện hiệu quả Kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quý Mão 2023.

Chủ động nắm chắc diễn biến tình hình; nhận diện phương thức, thủ đoạn hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả; xác định đối tượng, tuyến, địa bàn, mặt hàng trọng điểm cần tập trung lực lượng, phương tiện, biện pháp đấu tranh; xác định trách nhiệm của cơ quan, đơn vị ở trung ương và địa phương trong quản lý, kiểm tra, kiểm soát địa bàn, lĩnh vực.

Trên cơ sở đó triển xây dựng, triển khai các phương án tăng cường lực lượng, phương tiện tuần tra, kiểm soát chặt chẽ trên các tuyến biên giới, cửa khẩu đường bộ, đường sắt, đường sông, đường biển đường hàng không các đường mòn, lối mở, khu vực tập kết hàng hóa gần biên giới.

Các đại biểu tham dự Tọa đàm

Liên quan đến thương mại điện tử, hiện thương mại điện tử là xu thế phát triển tất yếu trong hoạt động kinh doanh thương mại, vấn đề là tìm cách hạn chế tối đa mặt tiêu cực, hạn chế được tội phạm. Các loại hình tội phạm không chỉ là buôn bán hàng giả, mà còn có những tội phạm như trốn thuế, lừa đảo vì vậy, ông Vũ Như Hà - Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03) Bộ Công an cho rằng, cần phải có sự phối kiểm soát chặt chẽ hàng hoá từ khâu sản xuấ, trung gian rồi đến người tiêu dùng.

“Đối với loại hình này, do đặc thù có nhiều đối tác tham gia, các cơ quan phải hoàn thiện thể chế, chính sách, xác định rõ chủ thể của các đơn vị tham gia từ nhà mạng, nhà sản xuất, trách nhiệm của người tiêu dùng. Thời gian tới, các lực lượng chức năng như Công an, Quản lý thị trường, Thuế, Hải quan, các hiệp hội ngành hàng cần phải có sự phối hợp chặt chẽ với nhau hơn nữa, là vấn đề rất bức thiết đặt ra trong thời gian tới”, ông Hà kiến nghị.

Về phía Tổng cục Quản lý thị trường, Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh chia sẻ, Tổng cục đã ban hành Kế hoạch số 10/KH-TCQLTT cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả các tháng cuối năm 2022, dịp trước, trong và sau tết Nguyên đán Quý Mão 2023. Trong đó, yêu cầu cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố xác định tuyến, địa bàn, đối tượng, mặt hàng trọng điểm, từ đó xây dựng kế hoạch, phương án cụ thể để triển khai hiệu quả các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia, Bộ Công Thương, Tổng cục Quản lý thị trường trong đợt cao điểm; tập trung thực hiện hiệu quả Kế hoạch đấu tranh, phòng, chống hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ giai đoạn 2021-2025.