Sáng 11/5, Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (Ban chỉ đạo 389 quốc gia) đã tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc giao ban công tác Quý I/2023 và tổng kết kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quý Mão.

Hội nghị được tổ chức theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến với các điểm cầu tại 63 tỉnh, thành phố trên cả nước. Tại điểm cầu Trụ sở Chính phủ, các thành viên Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia dự và nêu nhiều ý kiến quan trọng trong triển khai thực hiện nhiệm vụ. Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang, Trưởng Ban Chỉ đạo 389 quốc gia chủ trì Hội nghị.

Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc giao ban công tác Quý I/2023 và tổng kết kế hoạch cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Quý Mão

Không phát sinh “điểm nóng” về buôn lậu, gian lận thương mại

Báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính - Cơ quan thường trực Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho biết, trong Quý I/2023, hoạt động mua bán, vận chuyển hàng cấm như: ma túy, pháo nổ, thuốc lá điếu ngoại, động vật hoang dã...; buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả các mặt hàng đường cát, hàng đông lạnh, thực phẩm, xăng dầu, hàng hóa có nguồn gốc nước ngoài... qua một số tuyến biên giới, cửa khẩu, cảng biển, vùng biển, địa bàn nội địa trọng điểm có diễn biến phức tạp nhưng không phát sinh “điểm nóng”.

Đáng chú ý, trên đất liền, nhất là tuyến biên giới Việt Nam - Trung Quốc có xu hướng tăng các hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép pháo nổ, sản phẩm động vật, gia cầm, bánh kẹo, hàng gia dụng... Trong khi đó, tại tuyến biên giới Việt Nam - Lào nổi lên hoạt động mua bán, vận chuyển hàng cấm như ma túy, pháo nổ, thuốc lá, động vật hoang dã, buôn lậu, vận chuyển trái phép đường cát, rượu, bia, mỹ phẩm, gia súc, hàng gia dụng... Tại tuyến biên giới Việt Nam - Campuchia, nổi lên hoạt động mua bán, vận chuyển hàng cấm như ma túy, pháo nổ, thuốc lá; buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng, ngoại tệ, đường cát, thực phẩm, thuốc tân dược, thực phẩm chức năng.

Trên tuyến biển, cảng biển, nổi lên hoạt động buôn lậu, vận chuyển trái phép ma túy, pháo nổ, thuốc lá điếu ngoại, động vật hoang dã, hàng điện tử đã qua sử dụng, xăng dầu, phế liệu, dược phẩm, thực phẩm chức năng..., chủ yếu trên các cảng biển Hải Phòng, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP. Hồ Chí Minh, các vùng biển Đông Bắc, Đông Nam và Tây Nam.

Tuyến hàng không và bưu chính quốc tế, nổi lên hoạt động lợi dụng sự thông thoáng về chế độ, chính sách, phương thức chuyển phát nhanh, dịch vụ ký gửi hàng hóa, hành lý... , các đối tượng trong và ngoài nước cấu kết thành các đường dây buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng cấm như ma túy tổng hợp, thuốc lá, sản phẩm động vật hoang dã và một số hàng hóa có giá trị cao.

Trong khi đó, địa bàn nội địa nổi lên hoạt động sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng vi phạm về nhãn...

Quý I/2023, các lực lượng chức năng cả nước đã bắt giữ, xử lý 28.028 vụ việc vi phạm

Quý I/2023, các lực lượng chức năng cả nước đã bắt giữ, xử lý 28.028 vụ việc vi phạm (giảm 11,24% so với cùng kỳ năm 2022).

Trong đó, phát hiện, bắt giữ 1.345 vụ mua bán, vận chuyển hàng cấm, hàng lậu (tăng 68,34% so với cùng kỳ năm 2022); 25.595 vụ gian lận thương mại, gian lận về thuế (giảm 14,54% so với cùng kỳ năm 2022); 1.088 vụ hàng giả, vi phạm sở hữu trí tuệ (tăng 30,93% so với cùng kỳ năm 2022); thu nộp ngân sách nhà nước hơn 3.387 tỷ đồng (tăng 76,66% so với cùng kỳ năm 2022); khởi tố hình sự 278 vụ/679 đối tượng.

Xuất hiện nhiều thủ đoạn mới, tinh vi

Chỉ ra các hành vi vi phạm, báo cáo của Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia cho biết, thông qua hoạt động xuất nhập khẩu, các đối tượng lợi dụng không khai báo, khai hải quan không đúng với hàng hóa thực tế, tuyến đường của lô hàng; nhập khẩu hàng hóa không đáp ứng điều kiện tiêu chuẩn, quy chuẩn; để buôn lậu, gian lận thương mại.

Không những vậy, các đối tượng gia cố hầm chứa, khoang chứa bên trong các phương tiện vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu, cất giấu hàng lậu vào hàng hóa nhập khẩu chính ngạch để lọt qua sự kiểm soát của lực lượng chức năng. Lợi dụng thời tiết, địa hình trên các tuyến biên giới, vùng biển, đường mòn, lối mở... đối tượng thuê người dân vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, sử dụng trang thiết bị hiện đại, trang bị vũ khí nóng để chống trả lực lượng chức năng khi bị bắt giữ.

Trong thị trường nội địa, các đối tượng mua bán, kinh doanh lợi dụng hoạt động thương mại điện tử, núp bóng các trang mạng xã hội để trà trộn hàng giả, hàng lậu, không rõ nguồn gốc, kém chất lượng...; lợi dụng hoạt động của doanh nghiệp, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn; lợi dụng các cửa hàng, ki-ốt, hộ kinh doanh, chợ truyền thống để trà trộn, bày bán công khai hàng thật, hàng giả, hàng lậu, hàng không rõ nguồn gốc, kém chất lượng.

Ông Nguyễn Văn Cẩn - Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) cho biết các đối tượng buôn bán hàng cấm lợi dụng phương thức tạm nhập tái xuất với những thủ đoạn rất phức tạp. Phương tiện ô tô vẫn đi vào một số đường mòn, lối mở.

Hiện có đến 6.000 container có dấu hiệu vi phạm, quá hạn lưu trữ. Một lượng lớn container máy móc đã qua sử dụng như máy đào, máy xúc đang tồn kho do vướng mắc ở khâu đăng kiểm với lý do không có tài liệu kỹ thuật. Tổng cục Hải quan đang phân loại và yêu cầu chủ doanh nghiệp, hãng tàu có hướng xử lý.

Bên cạnh đó, xuất hiện những thủ đoạn mới trong vấn đề chuyển ngoại tệ qua biên giới thông qua các ngân hàng thương mại bằng việc lợi dụng hồ sơ hải quan giả về nội dung, số lượng, không đủ điều kiện mua ngoại tệ.

Trong khi đó, đại diện Cục Cảnh sát Điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu cho biết tình hình chuyển ngoại tệ trái phép ra nước ngoài còn rất phức tạp.

Một số đường dây lớn được phát hiện, bóc tách nhưng lại "mọc" thêm những đường dây khác với thủ đoạn tinh vi hơn như lợi dụng hợp đồng ngoại thương, chuyển tiền qua ngân hàng... gây "chảy máu ngoại tệ;" cần rà soát lại các quy trình, trách nhiệm của các đơn vị.

Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh cho biết, trong 4 tháng đầu năm vấn đề nhập lậu đang quay trở lại rất nóng. Ở Hà Nội là các hàng hóa liên quan đến thuốc lá, mỹ phẩm, quần áo...; đường cát tại Sóc Trăng, Long An...

Cùng chung quan điểm, Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường Trần Hữu Linh cũng cho biết, sau khi Trung Quốc bỏ chính sách zero Covid hoạt động xuất nhập khẩu sôi động trở lại kéo theo các hành vi vi phạm về hàng nhập lậu. Trong 4 tháng đầu năm vấn đề nhập lậu đang quay trở lại rất nóng. Ở Hà Nội là các hàng hóa liên quan đến thuốc lá, mỹ phẩm; đường cát tại Sóc Trăng, Long An...

Bên cạnh hành vi nhập lậu, thời gian qua, lực lượng Quản lý thị trường cả nước cũng kiểm tra, phát hiện nhiều vụ việc liên quan đến xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. 4 tháng năm 2023, toàn lực lượng đã kiểm tra, xử phạt 4.700 vụ việc liên quan đến hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Cá biệt, có nhiều vụ việc, hàng hóa liên quan đến sức khỏe của người dân như vụ kiểm tra, phát hiện gần 1 tấn bao bì tem nhãn và gần 2 tấn thành phẩm, nguyên liệu thuốc và thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc tại Khu đô thị Times City (Hà Nội) hôm 23/2 vừa qua.

Đáng chú ý, theo Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh, ngày 29/3 vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang ký Quyết định số 319/QĐ-TTg Phê duyệt Đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025. Điều này càng khẳng định sự quyết tâm của Chính phủ trong công tác phòng, chống hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại, nhất là trên môi trường thương mại điện tử.

Không bảo kê, bao che, tiếp tay cho các đối tượng buôn lậu

Dự báo thời gian tới, tình hình dịch bệnh Covid-19 có chiều hướng diễn biến phức tạp trở lại; việc ứng dụng khoa học, công nghệ thông tin, thương mại điện tử trong kinh doanh là xu hướng tất yếu và ngày càng phát triển phong phú, đa dạng; nhu cầu mua sắm hàng hóa, chăm sóc sức khỏe của người dân bằng hình thức online, trang mạng xã hội, chuyển phát nhanh, bưu điện ngày tăng cao cả về số lượng và chất lượng. Lợi dụng bối cảnh này, các đối tượng sẽ tăng cường hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả với phương thức, thủ đoạn mới, tinh vi hơn, gây khó khăn cho các lực lượng chức năng.

Để ứng phó và ngăn chặn kịp thời các vụ buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, Ban Chỉ đạo 389 quốc gia yêu cầu Ban Chỉ đạo 389 các bộ, ngành, địa phương bám sát phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả năm 2023 của Ban Chỉ đạo 389 quốc gia.

Đồng thời, xây dựng các chương trình, kế hoạch, giải pháp công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả phù hợp diễn biến tình hình địa bàn và yêu cầu nhiệm vụ. Áp dụng, mở rộng phạm vi ứng dụng khoa học công nghệ trong công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả.

Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo người đứng đầu các lực lượng, các đơn vị quản lý cán bộ, công chức, chiến sỹ, không bảo kê, bao che, tiếp tay cho các đối tượng vi phạm

Phát biểu kết luận Hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang cho rằng, mặc dù công tác đấu tranh chống hàng giả, hàng nhập lậu, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có sự chuyển biến tích cực nhưng vẫn còn có nơi chưa đáp ứng được yêu cầu quản lý so với tình hình thực tế nên các vấn nạn này có xu hướng gia tăng. Do vậy, Phó Thủ tướng đề nghị, các bộ, ngành, địa phương cần phải cố gắng, tích cực hơn, đặc biệt là nâng cao hiệu quả trong công tác này.

Thời gian tới, để công tác phòng, chống hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại đạt hiệu quả cao hơn nữa, Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo người đứng đầu các lực lượng, các đơn vị quản lý cán bộ, công chức, chiến sỹ, không bảo kê, bao che, tiếp tay cho các đối tượng vi phạm và người đứng đầu các cấp phải chịu trách nhiệm trong công tác này; Đồng thời tiếp tục đào tạo, học tập, để phù hợp với xu hướng phát triển hiện nay, cũng như nâng cao trình độ năng lực.

Thứ hai, tăng cường công tác phối hợp giữa các lực lượng trong trao đổi thông tin, cũng như trong tác nghiệp ở từng vụ việc cụ thể.

Thứ ba, tiếp cận với những phương thức, thủ đoạn mới (thương mại điện tử) thay đổi từng ngày, tránh bị động.

Thứ tư, các cơ quan truyên thông tiếp tục đẩy mạnh các sản phẩm phóng sự điều tra, làm sao để từng người dân trở thành những người tiêu dùng thông minh, bằng cách tự kiểm soát tốt nguồn gốc những loại thực phẩm, hàng hóa tiêu dùng.