Công điện nêu rõ, vừa qua, một số báo điện tử (vtv.vn, tuoitre.vn, tienphong.vn...) phản ánh thông tin về việc một số doanh nghiệp là thành viên của Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam có nguy cơ bị mất các lô hàng xuất khẩu tiêu, quế, hồi, hạt điều sang Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) do gian lận thương mại.

Về việc này, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chỉ đạo Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các Bộ: Công Thương, Tư pháp, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Giao thông vận tải; Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo Đại sứ quán Việt Nam tại UAE tiếp tục khẩn trương làm việc với các cơ quan chức năng của UAE, đề nghị Bạn phối hợp điều tra, làm rõ vụ việc 04 container nông sản đã bị mất để có biện pháp đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam phù hợp với luật pháp quốc tế và luật pháp sở tại, báo cáo Thủ tướng Chính phủ kết quả xử lý trước ngày 5/8/2023. Trước mắt, đề nghị phía UAE áp dụng các biện pháp khẩn cấp để bảo vệ 01 container hoa hồi của doanh nghiệp Việt Nam tại cảng Jebel Ali (UAE).

Thủ tướng Phạm Minh Chính ký Công điện về việc hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu sang thị trường Các Tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE)

Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam và các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài khuyến cáo các doanh nghiệp thường xuyên thông tin cho các cơ quan chức năng để xác minh, thẩm định kỹ các đối tác nước ngoài trước khi ký kết các thỏa thuận giao dịch để phòng ngừa rủi ro khi có vấn đề liên quan đến tranh chấp, nghi lừa đảo; thông báo đầy đủ, kịp thời đến các cơ quan chức năng khi xảy ra các vụ việc để được hỗ trợ giải quyết tránh các thiệt hại phát sinh.

Cùng với đó, Thủ tướng Chính phủ cũng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì phối hợp với các Bộ, ngành liên quan thúc đẩy xây dựng, sớm thành lập các Tổ chức Hiệp hội liên kết giữa doanh nghiệp xuất khẩu nông sản Việt Nam với các doanh nghiệp nhập khẩu phân phối của UAE nhằm tạo cơ chế hợp tác trao đổi thông tin ngăn chặn các hoạt động lừa đảo, giải quyết tranh chấp thương mại.

Như đã đưa tin trước đó, Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam đã thông tin về 5 lô hàng nông sản và gia vị xuất khẩu sang thị trường Dubai - UAE bị nghi lừa đảo. Thông tin nêu rõ, các doanh nghiệp của Việt Nam bị lừa đảo 5 container với trị lô hàng là 516.761 USD. Cảng đi Việt Nam, cảng đến Jebel Ali Dubai - UAE. Đến thời điểm này có 4 lô hàng đã bị lấy ra khỏi cảng mà chưa thanh toán gồm 2 container hồ tiêu, 1 container quế, 1 container điều, tổng trị giá khoảng 400 ngàn USD. Một lô hàng hoa hồi dự kiến cập cảng hôm nay 26/7/2023 trị giá 126,3 ngàn USD (bộ chứng từ gốc cũng đã bị mất).

Tương tự, với mặt hàng điều, Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) trước đó cũng cho biết, có thêm một doanh nghiệp Việt Nam khác thông báo lên Hiệp hội về việc bị lừa 2 container hạt điều tại UAE. Như vậy, tính đến ngày 24/7, ít nhất 4 doanh nghiệp ngành tiêu, điều và cây gia vị Việt Nam nghi bị lừa đảo. Trước đó, VINACAS cũng nhận được phản ánh của Công ty Tín Mai về việc nghi bị lừa đảo khi xuất khẩu điều nhân sang UAE.

Ngay sau khi nhận được tin báo từ các doanh nghiệp, Hiệp hội ngành hàng, Vụ Thị trường châu Á-châu Phi, Bộ Công Thương đã vào cuộc. Theo đó, Vụ Thị trường châu Á - châu Phi, hiện nay, tình trạng lừa đảo tại thị trường khu vực Trung Đông đã xuất hiện nhiều hơn trước, chủ yếu tập trung ở các công ty thương mại có quy mô nhỏ.

Đáng lưu ý, hình thức lừa đảo phổ biến nhất hiện nay là doanh nghiệp nước ngoài khi ký hợp đồng mua bán với công ty Việt Nam thường yêu cầu điều khoản thanh toán TT (chuyển tiền bằng điện) hoặc phát hành séc cho bên bán cầm cố. Đây là hai hình thức có nhiều rủi ro nhất.

Cụ thể, hình thức thanh toán TT trả sau nghĩa là bên mua sẽ nhận hàng rồi mới thanh toán tiền cho bên bán. Cùng đó là hình thức phát hành séc có giá trị trong một khoảng thời gian nhất định rồi giao cho bên bán cầm cố.

Phương thức này có nhiều rủi ro như bên mua phát hành séc mà không có tiền trong tài khoản; bên bán không thể đến ngân hàng bên mua để nhận tiền vì không có thẻ căn cước.

Hơn nữa, bên bán cũng không thể kiểm tra thông tin tài khoản của bên mua vì Ngân hàng tại một số nước Trung Đông không cung cấp thông tin khách hàng cho bên thứ 3.

Để tránh những thiệt hại đáng tiếc xảy ra, Bộ Công Thương khuyến cáo doanh nghiệp Việt Nam khi giao dịch với doanh nghiệp nước ngoài phải thận trọng và đàm phán kỹ điều khoản thanh toán để đảm bảo an toàn nhất.

Cụ thể, các phương thức thanh toán như mở thư tín dụng do ngân hàng lập ra theo yêu cầu của đối tác (LC) hoặc đại diện doanh nghiệp sang tận nơi giao chứng từ và nhận tiền. Ngoài ra, phương thức thanh toán D/P (nhờ thu kèm chứng từ) có mức độ an toàn hơn so với thanh toán TT và séc.

Bộ Công Thương cũng lưu ý các ngân hàng bên bán khi chuyển giao chứng từ cho ngân hàng bên mua phải đảm bảo an toàn, tránh trường hợp xảy ra như các vụ việc nêu trên do khâu giao chứng từ và nhận chứng từ (nhân viên an ninh ngân hàng) không có ký nhận. Theo đó dẫn đến việc nhân viên an ninh ngân hàng giao chứng từ cho bên mua để đi nhận hàng mà bên mua không thanh toán tiền với ngân hàng để trả cho ngân hàng bên bán.