Tắc nghẽn, ứ hàng và đội chi phí

Căng thẳng Nga-Ukraina gia tăng đang làm gián đoạn nghiêm trọng việc vận chuyển hàng hóa bằng đường biển và đường hàng không. Tình hình xung đột đã cắt đứt nhiều tuyến đường vận chuyển quan trọng, buộc các công ty logistics tạm ngừng dịch vụ và giá cước hàng không đã tăng vọt.

Trả lời phỏng vấn của đài CNBC, người đứng đầu bộ phận dịch vụ của nền tảng phần mềm cung ứng Keelvar (Ireland) Dylan Alperin cho biết tuyến đường hàng hải ra vào biển Azov, một trong số ít các điểm tiếp cận thương mại đường biển ở Ukraine, hiện ở trong tình thế không thể tiếp cận được do lực lượng quân sự Ukraine và Nga đã chặn cửa vào.

Điều này đã dẫn tới một lượng lớn tàu thuyền đáng kể đang phải chờ để đi qua eo biển Kerch. “70% hàng hóa xuất khẩu của Ukraine được vận chuyển bằng tàu. Tình trạng tắc nghẽn đang tồi tệ đi từng giờ”, ông Alperin chia sẻ.

Tình hình xung đột đã cắt đứt nhiều tuyến đường vận chuyển quan trọng, buộc các công ty logistics tạm ngừng dịch vụ và giá cước hàng không đang tăng vọt

Christian Roeloffs, Giám đốc điều hành (CEO) của công ty đặt chỗ container ContainerxChange, cho biết: “Các khu vực của Biển Đen và Biển Azov hiện nay rất nguy hiểm, hoặc không thể đi qua. Đã có các cuộc tấn công tên lửa vào các tàu thuyền tại đây, cũng như các vụ bắt giữ tàu, đóng cửa các làn đường vận chuyển thương mại hàng hải."

Các công ty hoạt động trong lĩnh vực chuỗi cung ứng cho hay, việc vận chuyển hàng hóa đang bế tắc do các cảng Odessa và Mariupol của Ukraine bị đóng cửa, bị hư hại... Các hoạt động vận chuyển bằng container đã bị đình trệ, với rất nhiều hàng hóa bị kẹt tại các cảng.

Theo các công ty, với việc không phận Ukraine đóng cửa với các chuyến bay dân sự và các hãng hàng không tránh bay qua không phận Nga, giá cước vận chuyển hàng không đang tăng đột biến. Điều này sẽ làm giảm đáng kể lượng cung cấp hàng hóa từ các hãng hàng không.

Luật sư thương mại tại Công ty Greenberg Traurig, Laura Rabinowitz, cho hay: “Các chuỗi cung ứng toàn cầu đang bị tổn thương và căng thẳng vì đại dịch. Tác động từ căng thẳng Nga-Ukraine đối với từng ngành công nghiệp sẽ là khác nhau và phụ thuộc vào thời gian của cuộc đụng độ, nhưng chắc chắn chúng sẽ tạo ra ảnh hưởng lớn hơn, do chuỗi cung ứng vốn đã bị tổn thương.

“Vẫn còn tình trạng tắc nghẽn nghiêm trọng tại các khu cảng biển ở Mỹ. Chi phí vận chuyển hàng hóa hiện rất cao và việc nhiều nhà máy tại châu Á phải đóng cửa để đối phó với dịch bệnh vẫn là một vấn đề”, luật sư Laura Rabinowitz thông tin.

Rủi ro chất chồng cho các ngành sản xuất

Đáng lo ngại hơn, việc chuyến bay đã bị hủy bỏ hoặc phải đổi tuyến bay còn có thể gây ra hiệu ứng dây chuyền và làm gián đoạn cung ứng ở các lĩnh vực khác, theo chuyên gia kinh tế Jennifer McKeown thuộc Công ty nghiên cứu thị trường Capital Economics (Anh).

Các nguyên liệu, nhiên liệu đầu vào nếu không được cung cấp kịp thời như hợp chất platinum, nhôm, dầu hướng dương, dầu thô và thép sẽ khiến các nhà máy ở châu Âu, Nga và Ukraine có nguy cơ phải đóng cửa. Căng thẳng leo thang còn làm cho giá năng lượng tăng vọt, đẩy chi phí vận chuyển lên cao hơn cả mức hiện tại.

Bên cạnh đó, Ukraine lâu nay là bên cung cấp khoảng 50% khí neon và 40% khí krypton cho thế giới, đây là hai sản phẩm phụ không thể thiếu trong việc sản xuất chip điện tử. Tình hình cung ứng gián đoạn do chiến sự hiện nay đang khiến mặt hàng này không thể tới tay các nhà sản xuất, khiến họ đang rất chật vật xử lý tình trạng thiếu linh kiện, giao hàng muộn và chi phí nguyên liệu, vật liệu tăng cao. Điều này kéo theo các công ty phụ thuộc vào chip, chẳng hạn như các nhà sản xuất ô tô, cũng phải đối mặt với tình trạng chậm trễ trong sản xuất.

Theo một số công ty ở Nhật và Hàn Quốc, họ có thể khai thác nguồn dự trữ nhưng việc đổ xô tìm kiếm các nhà cung cấp ngoài khu vực Đông Âu đang gây ra tình trạng thiếu hụt và tăng giá, không chỉ riêng khí neon, krypton mà cả các loại khí công nghiệp khác như xenon, theo tờ The Nikkei.

Việc tìm kiếm nguồn cung cấp khí neon khác ngoài Ukraine hiện gặp nhiều khó khăn, do khí phải được tinh chế đến độ tinh khiết 99,99%, một quy trình phức tạp mà chỉ một số công ty trên thế giới có thể làm được, bao gồm các công ty có trụ sở tại TP Odessa.

Số lượng ngày càng tăng các hãng vận tải ngừng dịch vụ ở Nga đang chiếm khoảng 62% tổng năng lực vận tải đường biển quốc tế, theo chuyên trang FreightWaves.