Vụ Văn hóa dân tộc (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) vừa phối hợp với Sở Văn hóa - Thể thao, UBND thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai tổ chức bảo tồn, phát huy Tết cơm mới của dân tộc Giáy, với sự tham gia của trên 70 nghệ nhân, học viên là người dân tộc Giáy đang sinh sống tại xã Tả Van, thị xã Sa Pa.

Hoạt động nhằm phát huy nét văn hóa truyền thống đặc trưng của đồng bào dân tộc thiểu số trở thành sản phẩm độc đáo thu hút du khách.

Đây là hoạt động thực hiện Quyết định số 2072/QĐ-BVHTTDL ngày 31/8/2022 của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc tổ chức bảo tồn lễ hội truyền thống tiêu biểu các dân tộc thiểu số năm 2022, góp phần nâng cao ý thức, trách nhiệm của cộng đồng, phát huy hiệu quả các nguồn lực đầu tư đối với công tác bảo tồn, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống các dân tộc thiểu số gắn với phát triển du lịch.

Nét văn hóa truyền thống mang tính nhân văn sâu sắc

Tết cơm mới là một nét văn hóa truyền thống mang tính nhân văn sâu sắc, được đồng bào dân tộc Giáy coi trọng và gìn giữ từ đời này qua đời khác. Mỗi mùa lúa chín, là khoảng thời gian để người thân trong gia đình, làng xóm hội ngộ, chung vui, chia sẻ với nhau công việc làm ăn, xây dựng gia đình và thắt chặt thêm tình đoàn kết cộng đồng, thể hiện những ước vọng của con người có sức khỏe, mùa màng bội thu, vật nuôi phát triển, bản, làng mạnh khỏe.

Theo truyền thống, Tết cơm mới của dân tộc Giáy ở Tả Van, thị xã Sa Pa, là dịp để dân làng thể hiện truyền thống uống nước nhớ nguồn, tri ân tổ tiên, gắn kết cộng đồng, dòng họ và khát vọng hướng đến một năm mới, với mùa màng bội thu, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.

Trong đó, nghi lễ Then mừng cơm mới là một nghi thức quan trọng, bắt buộc phải có cốm – lễ vật thể hiện đã đến lúc thu hoạch lúa. Để chuẩn bị, những người phụ nữ trong gia đình sẽ ra đồng chọn cắt từng bông lúa tốt nhất để về làm cốm dâng lên thần linh và tổ tiên. Mục đích của nghi lễ Then là nhằm dâng những hạt cốm đầu mùa cho thần linh, cho tổ tiên và rước hồn lúa về nhà, về kho, chờ cho một mùa vụ mới bội thu tiếp theo.

Bảo tồn văn hóa đồng thời phục vụ phát triển du lịch địa phương

Các học viên tham dự tập huấn sẽ được các nghệ nhân - chủ thể văn hóa truyền dạy, hướng dẫn quy trình thực hành các nghi lễ, nghi thức, trò chơi trong tết cơm mới như thu hoạch lúa, rang thóc, giã cốm, thầy then làm lễ dâng cốm cho tổ tiên, góp phần xây dựng sản phẩm phục vụ phát triển du lịch tại địa phương.

Nhu cầu của du khách hiện nay thích khám phá, trải nghiệm những nét văn hóa độc đáo của đồng bào các dân tộc thì chương trình bảo tồn, phát huy Tết cơm mới của dân tộc Giáy tại xã Tả Van không chỉ là bảo tồn văn hóa mà còn là phục vụ phát triển du lịch địa phương bằng những sản phẩm du lịch mới, độc đáo mang đậm bản sắc. Từ đó, tạo chuyển biến về nhận thức và ý thức bảo vệ, phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc của người dân - chủ thể văn hóa trong việc phát huy hiệu quả nguồn lực đầu tư của nhà nước, xã hội và cộng đồng.